Vrijheid?

‘Vrijheid geef je door’ was het thema van de 4 mei herdenking dit jaar in Montfoort. Dezelfde dag verschenen in de media berichten vol oorlogstaal. Rutte die het heeft over zware wapens. De spierballentaal stak schril af tegen woorden over herdenken: opdat wij nooit vergeten. We vierden onze vrijheid. Al dan niet dansend op een bevrijdingsfestival. Het kon weer immers. In licht van de oorlog (ook nog niet eens zo ver weg) hebben wij hier vrijheid om van te genieten.

Tot voor kort kende die vrijheid ook beperkingen. Nee, ik trek geen vergelijkingen met oorlogstoestanden. Daar blijf ik verre van. Ik zeg alleen dat ik het bijzonder blijf vinden, hoe gemakkelijk we zelf beperkingen van onze (bewegings)vrijheid accepteerden. Nu is sinds kort voor de zoveelste keer de ‘tijdelijke’ noodwet verlengd, en ligt er zelfs een voorstel voor een permanente coronawet. Waarom vraagt u zich misschien af? Zodat minister van Volksgezondheid Ernst Kuipers met een druk op de knop maatregelen in werking kan stellen.

Het zijn allemaal ontwikkelingen waar we weinig over horen. Niet gek. We genieten allemaal, maatregelvrij van de zon op het terras. Zorgeloos. Niemand gelooft het nog als je zegt dat de maatregelen weer terugkomen. Ik las dat de eerste kerstmarkt alweer geannuleerd is. Nu al. Dat onze minister van Volksgezondheid bevoegdheid wil om de maatregelen te pas en te onpas uit de kast te kunnen trekken, is ook veelzeggend. Ofwel de samenleving kan zomaar in lockdown worden gegooid. Ook bij de eerste de beste griepgolf? En wat nu als een klimaatlockdown ‘het beste’ voor onze gezondheid blijkt? We doen het voor elkaar toch?

Over vrijheid met beperkingen gesproken, deze maand nog zal in Brussel de wet getekend worden voor de Europese digitale identiteit. Ook Nederland tekent hiervoor. Nu is het de bedoeling dat dit net zoiets wordt als de Digid, alleen met daaraan gekoppeld je uitgavenpatroon, je gezondheidsinformatie en vaccinaties, je CO2-uitstoot (Rabobank heeft al een leuk proefje lopen hiermee), je autoverbruik, etcetera. Gaan we toch toe naar dat leuke Social Creditsysteem, wat ze in China hebben?

Zoveel mensen die denken dat het niet zo’n vaart zal lopen. Via bepaalde verzekeringsmaatschappijen kun je zelfs al punten verdienen voor goed gedrag en die omzetten in waardebonnen voor een bepaalde internetwinkel. Dat is nog best aardig, maar wat nu als in de toekomst bij bepaald gedrag punten worden afgetrokken en je op den duur niks meer kunt? Hoe vrij ben je dan nog?

Vrijheid hebben we om te koesteren en door te geven. Dan kun je discussiëren in hoeverre we nu ‘vrij’ zijn met onze social media en surfgedrag, plus financiële verplichtingen, die we aangaan. Maar daar kiezen we (meestal) nog zelf voor.

Wat als we echt niet meer de vrijheid hebben om te kiezen?

Sjoukje Dijkstra

Sjoukje Dijkstra