Vanuit Veenendaal hier de dijk op

Hoeveel ondernemingslust moet je wel niet hebben om elke week vanuit Veenendaal met een vol bepakte fiets met handelswaar de trein te pakken naar het westen, om bij station Papekop met je hele vraggie uit te stappen en vandaaruit op diezelfde fiets de hofsteden rond Oudewater en Haastrecht af te gaan om bij de boerinnen je textielwaar te tonen en hopelijk te slijten.

Veenendaal

Huibert Kloot heette hij en hij wist precies wat hij wilde. Huib was in 1899 in Veenendaal op een boerderij geboren. Maar het boerenleven trok hem niet. Dat liet hij liever aan zijn broers over. Daarom ging hij na de lagereschooltijd werken bij een grossier in textiel in zijn geboorteplaats. Daar leerde hij alles over de textielwaren om er later gebruik van te kunnen maken om zijn grote droom te verwezenlijken: een eigen textielzaak. En daarvoor had hij Oudewater op het oog. In de omgeving van Oudewater en Haastrecht woonden de nodige naamgenoten. “Familie is een ideale springplank om een klantenkring op te bouwen”, dacht hij. Zo gebeurde het dat hij bij zijn vaste grossier de nodige textielwaren inkocht en op zijn volgepakte fiets in het begin van de vorige eeuw in onze ommelanden deze handel weer met winst probeerde te verkopen. “De dijk opging”, heette dat in die tijd omdat veel boerderijen tegen de dijk aanlagen. Zijn familieleden werden zijn eerste klanten. Doordeweeks logeerde hij bij hen en in de weekenden sloeg hij in Veenendaal weer nieuwe koopwaar in voor de komende week. Door mond-tot-mond-reclame breidde zijn klantenkring zich steeds verder uit. Het verdiende geld moest Huib natuurlijk voor een groot gedeelte thuis afstaan, zo gebeurde dat in die jaren, maar hij hield ook geld over om te kunnen sparen, sparen voor een eigen zaak.

Marktstraat

In 1919 begon Huib voorzichtig die eigen zaak in Oudewater in een klein pandje in de Marktstraat. Hij bleef overdag zijn klanten afgaan, nu met een paard en wagen, waarop hij, beschermd met dekzeilen, zijn koopwaar vervoerde. Het was modern Amerikaans spul wat erg geliefd was bij zijn klanten zo vlak na de Eerste Wereldoorlog. Overal zag Huib handel in. Zo gebeurde het een keer dat hij weer huiswaarts keerde met zijn plaid wel erg strak om zijn lichaam geslagen. Hij had namelijk zijn eigen jasje en broek aan een klant verkocht zodat ie eigenlijk in zijn onderbroek op de bok zat.

Voor de winkel liet hij zijn ongetrouwde zus Jans uit Veenendaal overkomen. Zij was coupeuse en werd een geweldige steun in de zaak, die hij voor het kadaster de naam ‘De Veenendaalse Wolbaal’ gaf, met een knipoog naar zijn geboorteplaats. Op de gevel zou later gewoon ‘De Wolbaal’ staan.

Toen een jaar later de eerste echte Oudewaterse voetbalclub Rohda (Recht Op Het Doel Af) werd opgericht, meldde Huib zich meteen aan. Het zal wel uit sportief oogpunt zijn geweest, maar het had vast ook te maken met de mogelijkheid om op deze manier de klantenkring uit te breiden. Bij de ruïne van kasteel Te Vliet werd de eerste competitiewedstrijd in een rood/wit tenue gespeeld tegen Concordiaan. Huib stond op doel!

Alles verliep voorspoedig, zodat Huib al in 1921 een groter pand betrok in de Wijdstraat en liet boven de ingang van het voormalige woonhuis een bord aanbrengen met de tekst ‘Manufacturen.bedden.dekens.sajetten.enz’.

Hij liet het verbouwen tot winkelpand en op de plaats van de schuren erachter werd door architect Berkhof een woonhuis gebouwd waarin hij ging wonen met zijn vrouw Marretje Kieviet waarmee hij op 11 mei in 1921 was getrouwd. Zij zouden 12 kinderen krijgen: 1 meisje en 11 jongens!

Koopman in hart en nieren

Het was inmiddels wel duidelijk: Huib kon handelen als de beste. Toen hij met zijn wagen, met daarvoor een pittig hitje, een keer in Papekop op het erf stond van Kees Nederend, bleek die wel interesse te hebben in het hitje. Huib wilde daar wel aan meewerken want hij was uiteindelijk een koopman. Maar een wagen zonder paard ervoor, dat ging natuurlijk niet. Uiteindelijk werd er zo onderhandeld dat Kees het hele spul van hem overnam: paard en wagen en de koopwaar die erop stond. Huib was in één keer helemaal ‘los’ en met een flinke ‘boek met geld’ pakte hij opgeruimd de paardentram naar huis en schafte meteen een auto aan. Dat gaf aanzien! Ieder in Oudewater kon zodoende zien dat de zaken goed gingen.

Maar in die tijd mocht je niet zomaar overal rijden met een motorvoertuig. Daarom lazen we in Het Woerdens Weekblad van 4 november 1925: “Lange Ruige Weide: Gedeputeerde Staten hebben aan den heer H. Kloot, manufacturier te Oudewater, vergunning verleend tot het berijden van de wegen dezer gemeente met een motorvoertuig”.

Uitbreiding

Het pand no 29 naast de winkel op nummer 27 werd aangekocht en door een samenvoeging en verbouwing ontstond er nu een groot pand van waaruit de textielwaren werden verkocht. In een advertentie wordt gesproken over: manufacturen, heren- en jongenskleding, bedrijfskleding, tricotage, lingerie, stoffen en breigarens.

In 1928 had Huib in een onbezonnen bui al ‘De Ark’ in de Wijdstraat gekocht bij een veiling in café Rijkelijkhuizen op het IJsselvere. Het pand had die merkwaardige naam te danken aan de vele kamers en ruimtes en deed daardoor denken aan de Ark van Noach. Het gebouw bezit een bijzondere gevelsteen met de tekst ‘Als ‘t God behaecht. Beter benijt dan beclaecht’.

Huib had het pand dan wel voor 1000 gulden gekocht, maar het geld had hij niet. De volgende dag bracht hij daarom een bezoek aan zijn oom die op Rozendaal vlakbij het Vette Varken woonde. Hij was rustend boer en mocht Huib wel. De lening werd hem gegund en Huib kon bij de notaris de koop sluiten. Elke Nieuwjaarsdag toog Huib naar zijn oom, die ook zijn naamgenoot was, om Nieuwjaar te wensen en de aflossing en de rente van de lening van het afgelopen jaar over te dragen. Vaak kreeg hij dan het geld meteen weer terug als Nieuwjaarsgeschenk. Niet gek zo’n suikeroom!

De Ark werd gebruikt voor alles wat met woninginrichting te maken had: meubelen, woningtextiel, bedden, ledikanten, matrassen en dekens. Het had tevens nut als opslag. Zo had Huib een keer bij een opruiming een portie rode sajetbreiwol opgekocht. Sajet is een ruwe wolsoort die uitermate geschikt is voor werksokken. Boeren droegen dit soort sokken vaak. Maar die wilden alleen zwarte sokken en zeker geen rode. Voorlopig werd het spul dan ook maar opgeslagen op de zolder van de Ark. Tot Huib in de oorlog op het idee kwam de wol zwart te laten verven in Leiden en zodoende een mooie ruilhandel begon met de boeren: knotten breiwol voor een kaas bijvoorbeeld.

Arie en Pim

De zaken bleven goed gaan en in 1938 kwam de oudste zoon Arie zijn vader helpen. Dertien jaar later stapte ook Pim (die eigenlijk Willem heet) in de zaak en kon er geadverteerd worden met ‘H. Kloot en Zonen’.

De komst van Pim was niet vanzelf gegaan. Aan leren had hij een hekel. Hij lag liever in het zwembad om te trainen bij de waterpolovereniging O.Z.V. Maar met privéhulp van Jan Lubbers, die hem bijspijkerde op het gebied van handelsrekenen, werd uiteindelijk toch het middenstandsdiploma behaald.

Drie jaar later overleed vader Huib plotseling en zetten zijn zoons Arie en Pim de zaak voort.

Geboren als Willem Kloot en vanaf 1971 door het leven als Pim Cluistra

Sommige familieleden begonnen het dragen van de naam Kloot vervelend te vinden. Ze raakten steeds meer geïrriteerd door de flauwe grappen die ze maar glimlachend als een boer met kiespijn moesten aanhoren. Uiteindelijk was het Jan, een broer van Huub, die een kroeg runde in Den Haag, die tot actie overging. Hij was die dubbelzinnige toespelingen over de naam Kloot in zijn kroeg zo zat dat hij naar het bevolkingsregister stapte. Voor 2000 gulden, een heel bedrag in die tijd, werd de procedure voor een naamsverandering in gang gezet. Er mocht alleen maar gebruik gemaakt worden van een nog niet bestaande naam. Uit een lijstje werd de naam Cluistra gekozen. Vele familieleden sloten aan zodat de nieuwe naam Cluistra ook in Oudewater geïntroduceerd kon worden. Pim vertelde dat niet alle klanten dat op prijs stelden. “Hebben jullie het te hoog in de bol gekregen of zo?” kreeg hij te horen. “Ik blijf jullie gewoon Kloot noemen hoor!” Zo waren er wel meer, maar langzamerhand wende Oudewater aan de nieuwe naam Cluistra.

Sluiting

In 1987 ging Arie met pensioen en moest Pim alleen door. Tot hij het na 50 jaar in 2001 welletjes vond en een grote opheffingsuitverkoop hield. In De IJsselbode vertelde Pim: “Het zal toch wel een beetje pijn doen als de zaak na 82 jaar dicht gaat, maar ik denk dat dit het juiste moment is.” Pim had nog genoeg om handen. Hij zat nog in de kerkenraad en was diaken van de Hervormde Kerk. En natuurlijk bleef hij zwemmen. Tot op de dag van vandaag zien we hem, inmiddels 88, zijn baantjes trekken in het zwembad, want zwemmen zit in zijn D.N.A. gebakken. Hij heeft dan ook niet voor niks 28 jaar in het eerste ‘gepolood’ bij O.Z.V.

Bronvermelding: Pim Cluistra, Woerdens Weekblad, ‘Wiewaswie’, De IJsselbode,

De vorige afleveringen van ff z@ppen zijn gebundeld in zeven delen. Waarvan de laatste twee in zwart/wit. De rijk geïllustreerde boekjes zijn voor € 17,50 in Oudewater te koop bij de Read Shop, de TIP en bij de schrijver zelf op De Cope 6. Deel 5 staat geheel in het teken van de oorlog.