Het bewogen leven van mevrouw Van der Gun en de Tweede Wereldoorlog

Mevrouw Van der Gun, Annie van der Gun, geboren Leliveld, is geboren en getogen in de Bodegraafse Meije, op een aanvankelijk kleine boerderij, waar ze het met haar vader en moeder en negen broers en zussen niet breed hadden. In tegendeel, iedereen moest meehelpen en dat was heel hard werken en, om maar een enkel voorbeeld te noemen, haar klompen waren aan de onderkant bedekt met rubber van oude banden en daar moest ze dagelijks op naar school lopen een uur heen en weer een uur terug. We hebben het over 1932, net na de beurskrach en er was overal veel armoede. “We moesten het heel zuinig aan doen. Ik herinner me dat mijn moeder in bed het mandje met sokken pakte en dat ze die zat te stoppen. Nee, we hadden het zeker niet breed. Maar door dat harde werken met elkaar hadden we later een van de grootste boerderijen in de Meije: 44 koeien hadden we.”

“Ries van der Gun kwam uit een gezin van twaalf kinderen dat in Wijk bij Duurstede woonde; zij hadden ook een boerderij. Een tante en oom van hem hadden een café met een kruidenierszaak in ‘t Goy en die moest hij maar draaiende houden, want zijn vader had daar geld in gestoken. Toen hij dat spulletje een jaar of vier draaide zijn wij getrouwd. Gewoon in de stal bij ons thuis; slingers in de stal en we hadden feest, een mooi feest. Dat was in 1957 en daarna hielp ik natuurlijk mee in het café en in de kruidenierszaak. Het was wel een heel apart leven hoor; vaak heel leuk - die mannen zaten altijd gezellig te kaarten - maar we hadden ook wel heel vervelende avonden als er een paar kerels dronken waren en gingen vechten. Mijn man had eerst nog zo’n transportfiets, maar later kocht hij een Morris Mini. Ik heb toen ook wel mijn rijbewijs gehaald, maar later nooit meer gereden.”

“En nu ga ik het maar niet meer doen,” voegt de 90-jarige er lachend aan toe.

Toch weer ‘boeren’

“Eigenlijk hadden we het toen niet eens zo slecht. Mensen willen tegenwoordig zo veel, maar het kan allemaal veel simpeler. Maar Ries wilde toch wel liever weer boer worden. En toen kwam er in het begin van de jaren zestig een boerderij vrij in Oudewater, aan de Noord-Linschoterzandweg. En die hebben we overgenomen van Maarten IJff. Mijn moeder zei nog: ‘Kind, waar begin je aan’, maar ik begreep Ries wel. En zelf vond ik het ook leuk. Ik ben gek op dieren: koeien vind ik zulke aparte beesten - toen ik nog thuis woonde en elke dag tien koeien moest melken, was er altijd een koe die hard kwam aanhollen als hij me zag; die was gewoon heel blij. Maar die boerderij was natuurlijk wel weer even wennen.”

Maarten IJff en de Barbara Mary

“Maarten IJff was een oprechte man; hij deed allemaal goede dingen in de oorlog. Ze hadden ook onderduikers. Hij was getrouwd met Hennie Pol, die uit Drenthe kwam. Ze was, geloof ik eigenlijk schooljuffrouw. Volgens mij hield IJff niet eens zo van boeren. Toen wij de boerderij overnamen is hij gaan rentenieren. Wel heeft hij ons het verhaal van de Barbara Mary verteld: ‘Kom maar eens mee,’ zei hij. En hij nam ons mee naar een deuk in het weiland. Verderop zat boer Van Vliet, die had hem verteld dat er bij hem toen wielen in het land lagen. ‘We zaten in de kamer toen we een verschrikkelijk gierend geluid hoorden. We zijn er toen met z’n allen naar toegevlogen. Naast de geriefbosjes en een sloot lagen de brokstukken. En een van de bemanningsleden haalde nog een keer adem, maar toen ik bij hem kwam, was hij overleden.’

‘Even later kwamen de Duitsers met een geweer op hun rug op fietsen aangereden. Zij hebben die eerste nacht voortdurend de wacht gehouden. Maar de tweede nacht niet meer. En ik had even verderop al een olietank zien liggen. De tweede nacht heb ik alles overgepompt in emmertjes en tonnetjes. Die brandstof heb ik bij de huisarts gebracht. Die had wél een auto, een T-Ford, maar geen brandstof meer. Nu kon hij weer op ziekenbezoek.’ Dat heeft Maarten IJff me verteld. Later hoorde ik van Jan den Butter dat Oudewater er nog goed vanaf gekomen is. Hij wist zich dat angstige moment nog goed te herinneren, want “dat vliegtuig maakte een enorme herrie, je hoorde dat de motor helemaal begon te gieren.” En hij, Den Butter, had gedacht dat hij op de stad zou klappen. De Barbara Mary moet wel heel erg laag over Oudewater gekomen zijn. En die had dan wel geen bommen bij zich, maar als die midden in de stad was neergestort, was de ramp niet te overzien.”

Meer oorlogsherinneringen

Bij mevrouw Van der Gun komen steeds meer oorlogsherinneringen naar boven: neerstortende vliegtuigen in grote rookwolken, haar vader die de Duitsers de verkeerde kant opstuurde, maar ook dat ze als kind eten uit een Duitse gaarkeuken kreeg, de ondergrondse beweging die langzamerhand allerlei activiteiten ontplooide en aan het einde van de oorlog bezoek van hongerige kinderen: “Er kwamen toen kinderen uit Amsterdam en Haarlem bij ons, op zoek naar iets te eten, want ze hadden daar helemaal niets. En die hebben mijn vader en moeder een tijdje in huis opgenomen. Na de oorlog kwamen ze nog wel eens langs en bij de begrafenis van Ries zijn er ook nog geweest, uit respect.”

En nu is de boerderij er al een flinke tijd niet meer en woont mevrouw Van der Gun op het laatst overgebleven stukje land aan de Noord-Linschoterzandweg waar nu een woonhuis staat. En op het overgrote deel van het land waar, achter de boerderij van weleer eerst de koeien graasden, staan nu de huizen van de Oudewaterse wijk Noort Syde II. Mevrouw van der Gun kan er goed mee leven.

Aad kuiper