Als je het mij vraagt…

Gijs Stigter houdt melkgeiten, is bestuurslid LTO Utrecht-zuidwest, wel kritisch maar niet militant:

“Je bedrijfsvoering moet wel haalbaar zijn, en een systeem zowel duurzaam als rendabel houden is niet eenvoudig. Zeker niet als je die duurzaamheid met regels (van de EU, van Landbouw, van de stikstofminister, van de provincie, het waterschap en de gemeente) wilt afdwingen: regelgeving in het algemeen noopt de ondernemer tot extra kosten, extra kosten betekent een hogere kostprijs voor je product. Meer regelgeving is contraproductief. De enige uitweg is dan: schaalvergroting. Dat hebben we de afgelopen veertig/vijftig jaar ondervonden.”

Er was, hoorden we een week geleden, niet veel animo voor uitkoop. Van de 750 bedrijven die naar de mogelijkheden geïnformeerd hebben, zijn er - na drie jaar - niet meer dan 20 tot een definitief akkoord gekomen.

Gijs: “En zelfs dat betekent niet dat dat tevens een reductie van de stikstofuitstoot betekent. Als ik mijn grond verkoop aan een buurman die melkveehouder is, gaat de depositie niet vanzelf omlaag omdat hij om de financiering rond te krijgen meer koeien moet gaan melken.”

Gijs: “Vraag je me hoe ik over regelingen met de overheid denk, dan mag je gerust weten dat ik zéér, zéér terughoudend ben. Waarom? Een recent voorbeeld: een jonge boer in Kockengen molk 60 koeien. Hij kocht in 2015 grond bij met het vooruitzicht binnen enkele jaren te groeien naar 120 stuks melkvee, plus een deel vrijwillig natuurbeheer. Door telkens weer nieuwe vereisten, normen, regels over berekening van de uitstoot, over schaduwwerking van de uitstoot, over vergunningen, over de status van zijn natuurbeheergebied, over fosfaatrechten kon hij nauwelijks uitbreiden. Sterker nog: door aanwijzing van zijn vrijwillig ontwikkelde natuur als onderdeel van het Natuur Netwerk Nederland (NNN) moet hij nu nog extra stikstof reduceren. ‘t Is een wrang voorbeeld, en het verklaart waarom ik huiverig ben voor afspraken met de overheden: je kunt er totaal niet op bouwen, een nieuwe regel kan de afspraak morgen onuitvoerbaar maken. En de boeren die alleen doorgedouwd hebben om zoveel mogelijk te kunnen groeien, die bouwen aan hun positie, en hebben straks de meeste stikstofrechten om iets van te kunnen inleveren. Kun je begrijpen waarom we de hakken in het zand zetten?”

Rutte zei onlangs: “Misschien moet er dan een euro extra op een liter melk.” Heeft hij een punt?

Gijs: “Een pak melk bij de Aldi: 79 cent. Een fles Bar-le-Duc water, uit de pomp in Utrecht, productiekosten een halve cent per liter kost in de supermarkt ook 79 cent. Kwestie van marketing: melk, yoghurt en kaas met een merk, een imago moeten meer kunnen opbrengen. Wie weet blijft er dan ook een iets betere melkprijs over voor de boer zodat hij kan investeren in duurzaamheid. Maar de werkelijke oorzaak van het uitblijven van ook maar het kleinste stapje in het terugdringen van de stikstofuitstoot moet je zoeken in de absolute onberekenbaarheid van de politiek en de eenzijdige invloed van de NGO’s hierop, zonodig via gerechtelijke procedures.”

Onze boeren

Geheugen opfrissen? Wil je weten hoe het ook alweer zat met de problemen van de landbouw in Nederland? Kijk dan even naar Arjen Lubach op www.youtube.com/watch?v=62psz1OKzlE, die je in een paar minuten helemaal bijpraat over het zigzagbeleid van de Nederlandse overheid.

Otto Beaujon