Gewoon te klein

Ik moet mijn vooringenomenheid van vorige week bijstellen. Het webinar - infotainment van de gemeente Woerden in samenwerking met Oudewater - was niet bedoeld om medestanders voor het alomvattende megalomane energieplan van de provincie te winnen. Het was slechts een soort opwarmertje, om mensen te laten zien hoe fijn het is om zelf stroom op te wekken.

Je kon aan alles merken dat het een experiment was; het waren vooral de organisatoren die in beeld en aan het woord waren. 33 van de 53 mensen die zich van tevoren aangemeld hadden, logden ook daadwerkelijk in, je kon ze niet zien en niet horen, maar we mochten chatten, dat wil zeggen: een spontane schriftelijke vraag stellen. De ervaringsdeskundigen die aan het woord kwamen, waren trouwens ook niet altijd te zien, of wel te zien en niet te horen. Eén van die mensen zat óf voortdurend met zijn haar voor de camera van zijn computer, of hij zat een onzichtbaar iets in zijn mond - een hardnekkig stuk varkensoor of een grote klont peperkoek - weg te werken. Tot zover de organisatie.

Eén ding werd intussen uit de getoonde filmpjes wel glashelder: dat er veel te weinig ruimte is voor al die windmolens en zonnevelden. In een dorp onder de rook van Nijmegen hadden enthousiaste mensen een energie-coöperatie opgericht. Om vier windmolens (ashoogte: 100 meter, hoogste punt 150 meter) op te kunnen richten moesten ze met z'n allen 2 miljoen euro inleggen. Dat bedrag was bijeengebracht door 1013 aandeelhouders, de provincie deed er geld bij en de rest kwam van de banken. Wat de belangstellenden betreft hadden ze wel zes molens kunnen bouwen, maar er was niet meer ruimte dan voor vier. Die leveren samen stroom goed voor 2000 huishoudens. Maar er kwam nu wel iemand vertellen (en een telefoon-filmpje laten zien) hoe zijn vrouw aan de keukentafel de krant zat te lezen, en de slagschaduw van de wieken van één zo'n windmolen telkens over de tafel zoefde. "Toen was u zeker niet blij?", vroeg de moderator van het gesprek. Nee, toen niet, zei de man, eerst meenden ze dat het kwam doordat de klok van de molen nog op wintertijd stond, maar het gelijk zetten hielp niet.

Norm

Maar de juridisch adviseur van de coöperatie had uitgezocht dat er een norm voor was: per jaar mag een windmolen maximaal 17 keer een hinderlijke slagschaduw geven van 20 minuten aaneengesloten, bewolkte dagen meegerekend. En bij het echtpaar werd die norm overtreden. Daarom hadden ze een tegemoetkoming van 10.000 euro van de elektriciteitsmaatschappij gekregen. Later wordt er ook een computerprogramma geschreven waarbij de molen na 19 minuten even stilgezet kan worden. "Gaat het dan om het geld, of over de hinder die je van je eigen windmolen ondervindt," wilde de moderator weten? De man was wel blij met zijn geld. Iemand anders, die dichter dan 600 meter (is de minimale afstand) van zo'n molen woonde, was uitgekocht, en de woonbestemming was van het huis afgehaald. "Die gast is er mooi uitgesprongen," vond de aandeelhouder, "want dat krijg je natuurlijk wel: de waardevermindering van je huis als je 't verkopen wilt."

Ze worden wel steeds kunstiger, die molens, bleek uit een ander windmolenvoorbeeld: Op de molen kan een radarinstallatie aangebracht worden die de molen even kan laten stoppen als de radar beschermde vogels ontdekt in de baan van de wieken. "Als in het gebied bijvoorbeeld een stel zeearenden leeft. De meeste ganzen en kievieten vliegen gewoon onder de wieken door." Het is hier gewoon te klein voor 35 Tera-Wattuur op land.