Uit het leven gegrepen: Vrijheid

Margreet Nagtegaal

We leven nog steeds in een vrij land. Gelukkig maar! Daar mogen we oprecht dankbaar voor zijn. Maar hoe vrij zijn we eigenlijk? Kunnen we alles in vrijheid doen? Onze mening geven? Onze gedachten delen? Op social media kan het in ieder geval niet meer. Wat je daar ook post, iets vriendelijks, iets normaals, iets leuks, je wordt er vaak keihard afgebrand en neergehaald alsof je iets vreselijks hebt gezegd. Vooral op de grote groepen gebeurt dit regelmatig. Tot verbijstering van veel mensen die het lezen. Een veenbrand die niet lijkt te stoppen.

Hoezo vrij?

En als we dan maar even blijven bij het gebruik van onze smartphones, is er natuurlijk weinig meer te bespeuren van enigerlei vrijheid. Allereerst heeft dat kleine zakformaat apparaatje ons helemaal in de ban. We leggen het even naast ons neer, om een kop koffie te drinken en in no time hebben we het ding weer in onze handen en moeten we zo nodig iets bekijken, een berichtje lezen of de nieuwsberichten opzoeken. Wat heeft dat ding ons in zijn macht. Mij ook hoor. Niets geen vrijheid! En dan heb ik het nog niet eens over wat dat ding allemaal van ons weet! Ik griezel er van! Het lijkt wel sinds de wet van de privacy de wereld is in geslingerd er helemaal geen privacy meer is! Ze, wie dat ook is, weten gewoon alles van ons! Ze kunnen zelfs onze gesprekken horen. En we tolereren het nog ook. Kijken de andere kant op, lachen er een beetje om en doen net alsof het niet zo erg is.

Waar heb ik over deze houding vaker gehoord?

Natuurlijk is het de holocaust. De Jodenvervolging begon heel langzaam al in de dertiger jaren. Kleine dingetjes eerst en vandaar uit steeds wat groter. We weten waar het eindigde.

Een grote dikke zwarte bladzijde in onze geschiedenis. “Dat mag nooit meer gebeuren,” zeggen we allemaal.

Maar ondertussen (eigenlijk, juist heel snel) verandert in deze tijd de normale verdraagzaamheid jegens het Joodse volk. Gevoed door het conflict tussen Israël en Hamas, maar toch. Er zijn alweer teveel verhalen van bespotting, van pesten op grote schaal, van uitsluiten van Joden zelfs in openbare gelegenheden. Dat wilden we toch niet meer?

Maar hoe, in vredesnaam, kunnen we dit tij nog keren?

Allereerst ligt hier een grote verantwoordelijkheid voor de overheid om niet weg te kijken. Om actie te ondernemen. Om via wetgeving alle burgers waaronder de Joden te beschermen, hoe en waar dan ook. Daar ligt een groot appél. Te vaak wordt er namelijk al weer weggekeken door de officiële instanties en het gezag. Lieve mensen laat het niet weer gebeuren! Het mag gewoon niet dat iemand op grond van zijn afkomst bij voorbaat al buitengesloten wordt en erger.

Liever neem ik een voorbeeld aan wat ik zag in de Havenstraat in Oudewater.

Vorige week was daar een vrouw op haar knieën de drie Stolpersteinen aan het schoonmaken. Ongevraagd en als liefdevol eerbetoon aan de voormalige bewoners van het huis op nummer 10. Ze kwamen allemaal om in Auschwitz. De namen van Emanuel, Sara en Jeanette moesten op 4 mei goed leesbaar zijn. Ze verdienen respect. En zo is het. Dan komen we wat dichter bij wat vrijheid werkelijk is.