Einde van een tijdperk

Ooit waren hier maar liefst elf bakkerijen, liet Norbert Stijnman weten, nu ook de bakkerij, die hij samen met zijn vrouw Hester en een aantal trouwe medewerkers tot nu toe goed draaiende hield, gaat sluiten.

Norbert Stijnman is de tiende van een generatie bakkers. Hij en zijn vrouw Hester vertellen over de geschiedenis van die bakkers, van het pand in Oudewater waar de bakkerij gevestigd wás, moeten we nu zeggen, van het leven in de bakkerij met opgroeiende kinderen, de specialiteiten die zij verkochten en hoe het is om deze periode af te sluiten. En op de laatste dag, terwijl de winkel helemaal vol stond, kwam burgemeester Danny de Vries met een gloedvol betoog én een eervolle onderscheiding.

De burgemeester vertelde, dat dit afscheid hem een dubbel gevoel gaf: enerzijds bijzonder jammer dat deze bakkerij ophield te bestaan, anderzijds bleek hij trots op een dergelijk mooie onderneming. “Toen ik nog vóór mijn burgemeesterschap door Oudewater wandelde en hier, bij bakkerij Stijnman kwam, voelde het als een soort thuiskomen. Meer nog toen ik begreep dat Norbert duivenmelker was en ik samen met mijn opa ook duiven hield.” Vervolgens sprak De Vries over de geschiedenis van de bakkerij van Norbert en Hester. Norbert en Hester Stijnman hadden daar al eerder over verteld.

Norbert Stijnman

“Tien generaties terug, dat heeft een familielid van me uitgezocht, is een verre voorvader van me in Stompwijk een bakkerij begonnen. Een van zijn nazaten, mijn overgrootvader, had een bakkerij in Hillegom. Een aantal zonen van hem hebben bakkerijen overgenomen in o.a. Wassenaar, Nieuw-Vennep en … hier in Oudewater. In dit pand schijnt heel vroeger al eens een bakkerij gezeten te hebben, en in 1898 opnieuw één: bakker TerHeerdt. Die had behalve een brood- en banketbakkerij ook een kokerij. Dat zou je tegenwoordig catering noemen. In 1924 heeft mijn grootvader die bakkerij overgenomen, nadat hij een tijdje in Delft had gewerkt, waar hij mijn oma leerde kennen. En natuurlijk heb ik ook in andere bakkerijen gewerkt, maar in ‘86 ben ik hier, bij mijn vader, komen werken, in ‘88 heb ik een maatschap met mijn vader gevormd en in ‘90 ben ik, samen met Hester, de bakkerij gaan runnen.”

Het werd wel erg zwaar

“Het waren niet alleen de kosten van de energie die ervoor zorgden dat we gingen stoppen. Al mijn voorgangers werkten zo’n dertig jaar voor ze ermee ophielden. Het werd ook te zwaar. We werken alle twee zo’n 70 uur per week. Ik kom iedere werkdag ‘s nachts om een uur of twee mijn bed uit en ga aan het werk. Dat vroege opstaan is trouwens niet eens zo erg; aan dat ritme raak je gewend, maar, hoewel ik ‘s middags wel altijd even ga slapen, maak je enorm lange werkdagen. En vervolgens hebben we niemand kunnen vinden die de bakkerij wilde overnemen; dat heeft ook met de energiecrisis te maken.” Hester: “Ik heb een administratieve opleiding gevolgd en kon die kennis ook hier wel goed gebruiken, maar er kwam natuurlijk nog veel meer bij kijken.”

Wat Norbert en Hester gaan doen en wat er met het pand gaat gebeuren weten ze nog niet. “Het is nu zo ontzettend druk”, vertelt Hester, “We wilden eigenlijk vóór de decembermaand stoppen omdat die altijd zo hectisch is, maar het is, omdat we gaan sluiten nu net zo druk als normaal in december.” Beiden laten weten dat heel veel klanten het besluit wel begrijpen, maar natuurlijk ook betreuren: ‘… we hebben nog nooit ander brood gegeten; wat moeten we nu doen’. Terwijl wij het gesprek voeren komt de zoveelste klant met een heel leuk cadeautje om blijk te geven van haar waardering. Er is door een andere vaste klant een filmpje gemaakt met dankbetuigingen van verschillende andere klanten. Hester benadrukt dat in de bedankjes zeker ook de medewerkers worden betrokken: “Met ons besluit hebben niet alleen wíj´ te maken en dat vonden we best lastig.” Norbert: “Maar het lijkt voor iedereen wel goed te komen.”

Meer dan alleen brood en banket

Norbert: “Een van de leukste dingen is de interactie met klanten. Soms vragen ze iets waar ik dan even over moet nadenken en dan vind ik dan vaak wel een oplossing; het is fijn als ik iets voor iemand kan betekenen. En ook leveren we aan het grootste deel van de horeca; allemaal gespecialiseerde producten. Wat ik aan de een lever, is niet bedoeld voor de ander. Maar wel allemaal van prima kwaliteit. Mijn collega (John Treur, red.) wil dat misschien wel deels overnemen. Met hem heb ik hier al een middag gezellig samen staan bakken.”

“Hoe het met onze specialiteiten gaat weten we nog niet. Geen idee of het boterhammetje - mijn opa maakte ze al en heeft ze boterhammetjes genoemd omdat een tante van me dat als kind eens riep - en de geelbuikjes - die heeft mijn vader bedacht - blijven bestaan. En in ons saucijzenbroodje zit echt alleen maar rundvlees van het Waardse rund; ik betwijfel of dat bij anderen ook zo is.” Samen met Hester legt Norbert uit dat ze na een bezoek aan Den Bosch op het idee van de Oudewaterse kus kwamen, maar dat het iets heel anders is dan wat ze daar zagen.

De Van der Lee stadspenning

Danny de Vries liet weten dat dit afscheid niet de reden van zijn komst was maar omdat bakkerij Stijnman een prestatie had geleverd die goed was voor heel Oudewater: “Het geelbuikje bestaat al 65 jaar en er worden er per week wel zo’n duizend gebakken. Het is een megasucces. Bij een trommeltje krijgen de kopers een tekst in vijf talen mee. Zo wordt mede door jullie de geschiedenis van Oudewater levend gehouden. Jullie zijn een soort ambassadeurs van Oudewater. Daarom rijk ik jullie de Van der Lee stadspenning uit.” De Van der Lee stadspenning bleek nieuw in het leven te zijn geroepen voor bijzondere prestaties van ondernemers, zoals destijds Gijsbert van der Lee en zijn nazaten. En dat bakkerij Stijnman zo’n penning kreeg uitgereikt is dus niet verbazingwekkend. De burgemeester begreep goed dat zij nu met de bakkerij wilden stoppen en herinnerde zich een opmerking van Hester, dat ze samen wat meer van het leven wilden gaan genieten. “Je hebt gelijk na zo veel jaren zo hard werken, zeker in de tijd van pepernoten en kerstkransen, dat jullie eens wat meer tijd voor jullie zelf willen nemen en de feestdagen met meer rust kunnen beleven. Ik gun het jullie.”

Drie meisjes

Norbert en Hester brachten drie kinderen, allen meisjes, groot en dat grootbrengen vond deels achter de winkel plaats. Hester: “Er stonden hier boxen en kinderstoelen. Ook het personeel ging er heel goed mee om. De meiden hebben achteraf gezegd dat ze zich nooit alleen gelaten hebben gevoeld.” Norbert: “Maar ze wilden geen van allen bakker worden en ook dat speelde een rol in ons besluit.” Hester: “Ze hebben wel allemaal meegeholpen in de winkel. En ik weet ook nog dat ze soms in hun pyjama even naar beneden gingen om een warm broodje te halen.” Norbert: “Of even op de werkbank kwamen zitten.”

Dan blijkt dat niet alleen Norbert vroeg uit de veren kwam, maar Hester ook altijd heel vroeg op was: “Om half zeven staan hier de eerste klanten al voor de deur. Dan wil ik dat de nodige administratie is gedaan en de winkel helemaal in orde is.”

Zij gaan, als alles achter de rug is, eens even nadenken, hoe nu verder … en veel Oudewaternaren zullen om moeten leren gaan met de nieuwe situatie. En of de specialiteiten van Stijnman ooit nog ergens anders verkocht gaan worden is nog even afwachten. Voorlopig zullen we ze waarschijnlijk moeten missen: dag boterhammetjes, dag geelbuikjes, dag saucijzenbroodjes en dag Oudewaterse kus.

Aad Kuiper