Moeder Grietje met drie van haar kinderen:Leen, Wim en Truus.De naam ‘Oudewater Vooruit’ is nog net te lezen.
Moeder Grietje met drie van haar kinderen:Leen, Wim en Truus.De naam ‘Oudewater Vooruit’ is nog net te lezen. pr

Oudewater Vooruit (1)

Algemeen

Het is u misschien weleens opgevallen: de bijzondere naam van pand 104 op de Lange Burchwal. Waar komt die merkwaardige naam vandaan? Daarover en vooral over zijn zeer markante hoofdbewoner zullen we het in deze en volgende aflevering hebben in ‘ff z@ppen naar de vorige eeuw’.

Dirk van der Steen

De hoofdpersoon van ons verhaal over ‘Oudewater Vooruit’ is Dirk (Theodorus) van der Steen. Hij was de zoon van Frederik Wilhelm, geboren in 1864 in Utrecht, die al jaren poffertjes- en wafelbakker was net als ook zijn vader. Frederik Wilhelm nam in 1904 de kraam, waarin hij in Gouda werkte, over van de toenmalige eigenaar: de weduwe Sibbes. Zij vond het met haar 80 jaar onderhand welletjes en zo werd Frederik Wilhelm eigenaar van de tent. Vijf jaar later zou zoon Dirk, die in 1891 in Stolwijk was geboren (naar zeggen in een kaaspakhuis, omdat men blijkbaar daar op dat moment op de kermis stond), de kraam van zijn vader overnemen. De initialen van vader F.W. bleven lang boven de kraam gehandhaafd samen met het wapen van Gouda.

Dirk reisde bij festiviteiten een tiental plaatsen in de omtrek af. Zo stond hij bijvoorbeeld in 1909 in Nieuwerbrug, Alphen aan den Rijn en Krimpen aan de IJssel. Dat ging in die tijd anders dan nu. Tegenwoordig houdt men een bepaalde feestdag in het gehele land op dezelfde datum. Voorheen was het vaak Van der Steen die de datum bepaalde. Hij kon toch niet overal tegelijk zijn! De kraam was in die tijd dus ‘reizende’ van locatie naar locatie. Het geheel was demontabel en werd per schuit naar de verschillende standplaatsen vervoerd.

Oudewater

De inkomsten waren erg seizoensgebonden. Inkomsten door toeristen waren er natuurlijk in de jaren ‘30 bijna niet en in de wintertijd werd de kraam ontmanteld en opgeslagen. Dirk boorde daarom een andere potentiële inkomstenbron aan. Omdat hij in 1921 met de Oudewaterse Grietje Prins getrouwd was, kende hij ons stadje goed. Misschien speelde ook nog mee dat Van der Steen Oudkatholiek was en er een Oudkatholieke kerk in Oudewater staat. Maar een feit is, dat hier in Oudewater op een terrein aan de Lange Burchwal, waar voorheen een tennisbaan had gelegen, door Dirk een feestzaal werd neergezet met een kleine woning ernaast. De woning op no 106 staat er nu nog. De zaal met toneel kreeg de naam ‘Oudewater Vooruit’ en zou een begrip worden in Oudewater. De familie verhuisde rond 1930 van Gouda naar Oudewater en zo was er het gehele jaar door brood op de plank voor het gezin Van der Steen, dat inmiddels bestond uit drie kinderen: Truus (1922), Wim (1923), en Leen (1924).

In Oudewater werd in 1933 nog Ab geboren. Hij woont momenteel in Gouda en is de enige nog in leven zijnde zoon van Dirk en Grietje.

Oudewater Vooruit

Allerlei verenigingen hielden er hun bijeenkomsten, oefenden er en gaven er hun voorstellingen. Van der Steen voerde het beheer op zijn geheel eigen wijze en zo nodig met straffe hand. Ontdekte hij bijvoorbeeld tijdens een filmvoorstelling een stiekeme roker, dan deed hij onmiddellijk alle lichten aan en smeet de snoodaard de straat op.

De zaal werd vooral gebruikt door verenigingen die niet gebonden waren aan een geloof. De katholieken en protestanten hadden namelijk hun eigen verenigingsgebouw. Toch werden er ook films gedraaid waar gelovigen op af kwamen. Maar die films waren dan wel goedgekeurd door de C.E.F.A. (Christelijke Film Actie) en de Katholieke Filmkeuring. Door hen werd de inhoud van de film gekeurd op inhoud, moraal en goede zeden. Aan deze keuringen kwam in 1968 een eind.

Omdat de zaal werd verwarmd met een kolenkachel die op het toneel stond, stapte Van der Steen tijdens toneelvoorstellingen of zangrepetities ook rustig dat toneel op om de haard even op te poken of bij te vullen. Zijn kleinkinderen Margriet en Kees vertelden mij dat hij genoot van het stoken. In zijn latere huis aan de Utrechtse straatweg was het dan ook altijd bloedheet als zij er op visite kwamen. Minder prettig was het in de hongerwinter toen Dirk bij gebrek aan de nodige brandstof zijn eigen poffertjeskraam moest opstoken.

Ook O.V.S, als neutrale voetbalvereniging, hield regelmatig feesten en bijeenkomsten in het zaaltje. Gert Vlasman schreef bij de viering van het 20-jarig bestaan van de vereniging in Oudewater Vooruit:
Als je de grote zaal binnenkomt zie je aan je rechterhand het podium. Aan de linkerkant de snorrende kachel waar in de winter de schaatsers langs het pad van ongeveer 4 meter over het neergevleide stro hun weg van de Grote Gracht via de bijkeuken naar een huiselijke sfeer en warmte wisten te vinden. Om even de benen te laten rusten en van een goed glas warme of sterke drank te genieten, dat vanuit het buffet tegen een kleine vergoeding aan de man werd gebracht.

Altijd was het lachen, gieren en brullen tijdens de optredens van diverse toneel-, muziek- of cabaretgroepen. Ook werden er bruiloften en partijen gegeven voor 25- 40- of 50-jarige echtparen, die hun feest daar pleegden te houden.

Op zaterdag en zondag werden filmvoorstellingen georganiseerd. Voor de jeugd was de zondagmiddag een fijn uitje met de nodige films en voorstellingen.
Verder werd dit etablissement gebruikt voor clubavonden van de schaakclub ‘Kijk Uit’, de damclub, de tafeltennisvereniging en gymvereniging B.R.I.N.I.O. (Beste Ras Is Nog In Oudewater).

Oudewater gaat er op achteruit zonder ‘Oudewater Vooruit’
Dit stond te lezen in de Goudsche Courant, toen bekend werd dat Dirk er op 71-jarige leeftijd mee ging stoppen.

Zijn vrouw en hij vonden het welletjes. Het was hard werken geweest. De laatste jaren zelfs zonder personeel. Het betekende dat bij een uitvoering of vergadering van tevoren de zaal in gereedheid moest worden gebracht: 240 stoelen netjes op rijen zetten of -als het druk werd- zelfs 280 zitplaatsen creëren. De meetlat kwam er dan aan te pas om de looppaden zo smal mogelijk te maken. Tijdens de uitvoering moest koffie of thee geschonken en geserveerd worden en later op de avond de andere dranken. Na afloop moest de rommel -”het was meestal een stal”- worden opgeruimd. Dirk en zijn vrouw Grietje zagen hun bed dan vaak niet eerder dan half vijf. Soms sloegen ze zelfs een nachtje slapen over. Een opvolger kon niet worden gevonden, vandaar de beslissing om in 1962 te stoppen en zo kwam er een eind aan het 32-jarig bestaan van de zaal, die altijd het centrum was geweest van het neutraal verenigingsleven in onze IJsselstad. Later zaten Gert Goudriaan met zijn constructiebedrijf en Rien Schalkwijk met zijn Subarugarage in het pand. Inmiddels zijn op deze plek twee woonhuizen gebouwd, in één daarvan wijst de gevelsteen ‘Oudewater Vooruit’ nog op het roemrijke verleden.

In deel 2 over ‘Oudewater Vooruit’ iets meer over het bakken van de poffertjes en de goede doelen die door Dirk van der Steen werden ondersteund.


Bronvermelding: Kees van der Steen, Bob van der Steen, Margriet Wabbijn-van der Steen, Carla Schalkwijk, Hollands Silhouet, Goudsche Courant, De IJsselbode, facebookpagina ‘Je bent pas een Oudewaternaar als ….’


De vorige afleveringen van ff z@ppen zijn gebundeld in zeven delen. Waarvan de laatste twee in zwart/wit. De rijk geïllustreerde boekjes zijn voor € 17,50 in Oudewater te koop bij de Read Shop, de TIP en bij de schrijver zelf op De Cope 6. Deel 5 staat geheel in het teken van de oorlog.

Wout van Kouwen

Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Gymvereniging B.R.I.N.I.O.- Beste Ras Is Nog In Oudewater.
Een gymuitvoering van B.R.I.N.I.O.op het podium van Oudewater Vooruit.
De Subarugarage van Rien Schalkwijk
Afbeelding
Suzanne Pruijssers vertelt de vele aanwezigen over de Palliatieve zorg.
Zorg rondom levenseinde bespreekbaar maken 41 minuten geleden
Afbeelding
Kruiswegviering 1 uur geleden
Afbeelding
Open Dag bij SVO met Christian Haasjes 1 uur geleden
Afbeelding
Boomband spijkeren 4 uur geleden
Afbeelding
Kruiswegviering 6 uur geleden
Afbeelding
Oud IJzer actie Ons Genoegen 9 uur geleden
Een foto van het team. Helaas was Norah afwezig.Boven: Frank, Cees, Selina, Isa, Shewit, Liv, Jasmijn, Charlie, Guido.Onder: Fabiënne, Olivia, Eva, Amber, Fayenne.
Montfoortse MO11-1 stelt kampioenschap veilig 23 uur geleden
Afbeelding
Ouderen-zangmiddag in Linschoten 27 mrt, 17:00