Leren over hoog water bij het Gemaal Haastrecht

Sjoukje Dijkstra

Traditiegetrouw is de laatste zondag van januari het Gemaal de Hooge Boezem achter Haastrecht te bezoeken. Onder andere vanwege de herdenking van de Watersnood in 1953. Dit keer was er extra veel aandacht voor het hoge water van de afgelopen weken. Maar ook voor de films van toen en er waren ooggetuigen die vertelden over hun ervaringen van destijds. Het had niet veel gescheeld of 71 jaar geleden was het gebied in de polders tussen Rotterdam en Leiden onder water gekomen en daarmee liepen de levens van drie miljoen mensen gevaar.

In heel Nederland stond in december 2023 en januari 2024 het water van rivieren, weteringen en sloten gigantisch hoog. Bij Lobith was de stand eind van vorig jaar circa 14,5 m boven NAP; een recordhoogte. Hoe voer je dat hoge water af, waar let je als waterschap op, welke overlast staat je als burger te wachten en hoe kun je daarop anticiperen?

Bestuurslid Ingrid de Vries vertelde dat een ding dat mensen vast kunnen doen in hun huizen, is de stopcontacten hoger zetten. “Mocht het zover komen dat het water zo hoog komt te staan dat er huizen onder water komen. Dan voorkomt dat veel ellende in verband met het risico op kortsluiting.” Zelf schatte ze het risico op overstroming niet te groot in voor Haastrecht. Volgens haar zorgen de waterschappen er aan alle kanten voor dat dit gebied droog blijft. Ze zegt: “Juist door projecten om rivieren de ruimte te geven, waardoor het water kan uitwijken en weg kan stromen in de uiterwaarden zorg je dat het overstromingsgevaar minder groot is.”

Noodpakket samenstellen

Geïnteresseerden konden zich bij het Gemaal laten informeren over het in huis halen van een noodpakket. Een pakket dat basis spullen bevat, zoals water, maar ook lucifers, kaarsen, dekens, en blikvoedsel. Waar je dat het beste neerzet? In ieder geval wel op een droge plek. De zolder is dan het meest voor de hand liggend. Tegenwoordig zijn dergelijke noodpakketten ook zo verkrijgbaar, maar dan is het best kostbaar, meent Ingrid. “Je kunt het beste dergelijke pakketten zelfs samenstellen.” Mocht het water echt buiten de oevers treden, dan is het goed om voorbereid te zijn. Onder andere door zelf voor zandzakken te zorgen of andere waterkerende maatregelen te nemen.

Vrijwilligers

Het gemaal heeft ruim 60 vrijwilligers die hand- en spandiensten verrichten en groepen volwassenen en kinderen rondleiden en informatie geven. Het liefst zou het gemaal nog meer vrijwilligers willen aantrekken, zeker nu de oudste vrijwilligers een leeftijd van ruim 90 jaar hebben. Om het gemaal dat uit 1873 stamt, goed draaiend te houden, zijn deze vrijwilligers noodzakelijk. Het bestuur van het gemaal streeft er naar om actueel te blijven, en rekening te houden met toekomstige veranderingen in bijvoorbeeld het waterpeil. “Het KNMI voorspelt dat de zeewaterspiegel zal stijgen. Dan passen wij onze peilschaal daarop aan.”

In het gemaal werden rondleidingen gegeven. Ook konden bezoekers vragen stellen aan alle aanwezige vrijwilligers. Verder lagen er folders klaar met de Watersnoodfietsroute van Haastrecht tot Krimpen aan den IJssel. Zo’n vijftig belangstellenden kwamen af op de informatiemiddag. “In de winter zijn we doorgaans gesloten voor publiek. Dan is dit wel een buitenkans en ook goed voor de vrijwilligers om elkaar weer even te ontmoeten, voordat we op 1 april weer open gaan.”

Informatie: Groepen zijn - op afspraak - het gehele jaar welkom bij het Gemaal. De reguliere openingstijden zijn van 1 april t/m 31 oktober van dinsdag t/m zondag van 13.00 tot 16.00 uur.