Sociale woningbouw blijft achter in Oudewater

“De Woningraat heeft enkele mooie nieuwbouw- en renovatieprojecten kunnen realiseren in Oudewater, maar er is nog steeds een groot tekort aan woningen in het algemeen en een tekort aan sociale huur en -koopwoningen in het bijzonder”, zegt Marieke Teitink, directeur-bestuurder van de Woningraat. De Woningraat heeft nog een aantal projecten gepland staan op eigen grond. Verder is ze afhankelijk van gemeentegrond voor het ontwikkelen van nieuwe huurwoningen. Bij die projecten staat geen sociale huur gepland.

Wat is en wat doet De Woningraat?

In 1967 werd de Woningbouwvereniging Oudewater opgericht. Vanaf de jaren ‘80 kregen woningcorporaties een steeds meer zelfstandige positie door de bruteringsoperatie, die ook wel de verzelfstandiging van de corporatiesector genoemd. De bruteringsoperatie bestond uit het tegen elkaar wegstrepen van overheidssubsidies en overheidsleningen waar corporaties nog recht op hadden, tegen leningen die corporaties nog aan de overheid moesten afbetalen. De reden dat corporaties een zelfstandige positie kregen was dat de volkshuisvesting de overheid te veel geld kostte. Toen in 2015 een nieuwe woningwet werd ingevoerd, met als belangrijkste uitgangspunt dat woningcorporaties moesten zorgen voor betaalbare woningen voor mensen met een lager inkomen, kwam de focus op deze kerntaak te liggen. Vanaf 2016 is ook de wetgeving van ‘passend toewijzen’ ingevoerd. Dit betekent dat de huur van de woning moet passen bij de hoogte van het inkomen, de gezinssituatie en leeftijd. De woningwet zorgde ook voor extra administratieve druk. Dat maakte het voor kleine woningbouwverenigingen lastig om zelfstandig voort te bestaan. Dit vormt de basis voor het besluit van woningbouwvereniging Oudewater om In 2017 te fuseren met de woningbouwverenigingen uit Lopik en Benschop. De Woningraat was een feit.

Nadruk op instandhouding en verduurzaming

Noodgedwongen lag de nadruk vanaf de zeventiger jaren van de vorige eeuw op het in goede staat houden en verduurzamen van de sociale huurwoningen die in het bezit zijn van De Woningraat. De renovatie van Het Rode Dorp is een van de renovatieprojecten waar De Woningbouwvereniging heel erg trots op is. In de jaren ‘90 was het Rode Dorp sterk verouderd. Na een aantal jaren van overleg met bewoners ging woningbouwvereniging Oudewater over tot het renoveren van de 28 woningen. Sloop was wellicht een meer voor de hand liggende optie, maar behoud van dit markante stukje Oudewater was uiteindelijk belangrijker dan wat financieel de beste optie was. Eigenlijk was er sprake van nieuwbouw om de oudbouw heen. De woningen zijn helemaal gestript door de sloper. Er bleven 28 karkassen staan, die met moeite overeind bleven. Van de buitenmuren is in die tijd ongeveer 60% blijven staan. Verder is het dus allemaal opnieuw gebouwd. In 2003 kregen de 28 woningen weer bewoners.

Projecten op eigen grond

Was er dan helemaal geen sociale woningbouw in de afgelopen decenia? “Jazeker wel”, zegt directeur-bestuurder Marieke Teitink. Een project waar we erg trots op zijn, is de realisatie van de appartementen in de wijk Brede Dijk. Daar zijn eengezinswoningen van De Woningraat vervangen voor appartementen en heeft de wijk een meer diverse opbouw gekregen. Er is ook meer ruimte gekomen voor groen. Recent zijn nog 21 appartementen opgeleverd aan de Wijngaardstraat. Dit betrof vervanging van sociale woningbouw die daar al stond. Op grond gekocht van de gemeente zijn een aantal jaar geleden 30 eengezinswoningen in Noort Syde gebouwd. In het vorige decennium zijn er ook sociale woningen gerealiseerd bij het Medisch Centrum.

Op de Papenhoeflaan

In het najaar van 2022 beginnen we op de locatie Schuylenburcht aan de ontwikkeling van vier nieuwe gebouwen met totaal 69 appartementen. Dit betreft vervanging van sociale huurwoningen en dus geen nieuwe toevoeging. We werken op de locatie Oranjepark 2 (aan de Prins Bernardstraat) aan de ontwikkeling van 29 levensloopbestendige huurappartementen. Er zijn dus wel degelijk sociale huurwoningen gebouwd, vooral op eigen grond van De Woningraat. Maar het was en is nog steeds veel te weinig. Woningzoekenden staan steeds langer ingeschreven voordat ze een passende huurwoning hebben gevonden.

Geen sociale woningbouw op grond die de gemeente verkocht

Voormalig minister Hugo de Jonge heeft met de Vereniging Nederlandse Gemeenten, de Woonbond (overkoepelende organisatie van huurders) en Aedes (de koepelorganisatie van woningbouwverenigingen) landelijke afspraken gemaakt over het percentage sociale woningbouw (huur en koop) bij nieuwbouwprojecten. Dat zou volgens die afspraak 30% moeten zijn. “In Oudewater is het dat bij lange na niet de komende jaren”, vervolgt Marieke Teitink. “Bij de actuele projecten in Oudewater zoals Statenland, Westerwal en Oranje Bolwerck, ligt dat percentage dicht bij nul. We proberen van alles en oefenen druk uit op de gemeente om dit te veranderen en de gemeente te houden aan de afspraken van de zogenaamde Woonvisie. De afgelopen drie jaar dat ik directeur-bestuurder van de Woningraat ben, is er regelmatig overleg geweest met de gemeente. Maar tot resultaten heeft dat nog niet geleid. Oudewater verkocht beschikbare grond voor woningbouw aan projectontwikkelaars tegen een hoge prijs en vaak zonder aanvullende condities over wat er gebouwd mocht worden. Het is wel zo dat de gemeente Oudewater tien appartementen in nieuwbouwproject Oranje Bolwerck heeft aangekocht om starters en inwoners van Oudewater met een lager inkomen ook een kans te geven op een koopwoning. Die woningen worden volgens de gemeente goedkoop aangeboden aan geïnteresseerde inwoners. Hoe toegankelijk deze aanpak is moet met de huidige rentes, regelgeving rond hypotheken en huizenprijzen nog blijken”.

Is er hoop?

De focus van ‘De Woningraat’ is nu gevestigd op de woningbouw die vanaf 2025 gepland wordt aan de Kerkwetering. Als alles goed gaat worden daar 400 tot 500 woningen gebouwd. Marieke Teitink; “We zullen er alles aan doen om ervoor te zorgen dat een fors percentage daarvan sociale huur en sociale koop betreft. We rekenen er op dat de gemeente daar nu wel voor gaat en zich houdt aan de Woonvisie. In dat kader zou het ook wel ‘prettig’ zijn als de lokale politieke partijen zich daarvoor meer zouden inzetten. In hun partijprogramma’s blijven de meeste partijen over sociale woningbouw nog heel vaag. Er is dus wel hoop maar we verwachten niet dat het een eenvoudig traject zal worden. We blijven aandacht vragen en knokken voor meer sociale woningbouw in Oudewater.”

Een eeuw het Rode Dorp

Op woensdag 7 september om 20.00 uur geeft Bert Tjhie van de Geschiedkundige Vereniging Oudewater een lezing over ‘Een eeuw het Rode Dorp’ in De Rank, Noorder-Kerkstraat 14, Oudewater. Tijdens monumentendag op 10 september zal ook aandacht geschonken worden aan het Rode Dorp en sociale woningbouw in Oudewater.

Siem van der Burg