Stekelvarken

Otto Beaujon

Vorige week zondag kwam er iemand in het radioprogramma Vroege Vogels iets vertellen over een reuzenstekelvarken dat omstreeks twee miljoen jaar geleden geleefd heeft. Op het strand in Zeeland had hij een fossiel (versteend) stuk bot gevonden. Deskundigen van het natuurhistorisch museum in Maastricht (waar alle vondsten en kennis over fossielen en reuzenstekelvarkens bijeen zit) konden wel uitleggen waaraan ze konden zien dat het van zo’n dier afkomstig was.

Ja, zei de redacteur van het programma, eerder zijn er wel fossielen van zulke stekelvarkens gevonden in Venlo, en dat herhaalden ze nog wel drie keer in tien minuten, Venlo.

Venlo? Die fossielen waar die redacteur het over had zijn niet in Venlo gevonden, maar in Tegelen, een plaats ten zuiden van Venlo. Weliswaar is Tegelen al twintig jaar administratief een deel van Venlo, maar dat is een administratieve blunder van de eerste orde, want Tegelen is geen Venlo. Venlo is een Nederlandse plaats langs de Maas waar een Nederlands dialect gesproken wordt. Tegelen was al sinds het begin van de jaartelling of nog eerder een Duitse plaats waar een Duits dialect gesproken wordt. Het Tegels lijkt meer op het Tudderns dan op het Venloos. De kleigroeves waar honderd jaar geleden de fossiele zoogdieren uit het Pleistoceen werden opgedolven bevinden zich in een heel andere geologische formatie dan de zandgrond waar Venlo op gebouwd is. De oudste verbindingsweg tussen beide plaatsen, zo weten oudere Venlonaren en Tegelsen nog wel, liep via Egypte (zo heette die weg door het niemandsland). Kun je nagaan: verder uiteen kon figuurlijk al niet.

De Duitse kloosterorde van het Goddelijk Woord vestigde zich met een paar honderd hectaren land en een paar kloosters in het Tegelse kerkdorp Steijl, tot op de oever van de Maas, met een echte stenen stadswal tegen Nederlandse schippers die er wellicht hadden willen aanleggen. Het volk van Tegelen kwam, allang voordat Tegelen in 1815 onderdeel werd van de Staat der Nederlanden, uit Duitsland. Het paleontologisch ontginningsgebied van Tegelen heet in de wetenschap al tweehonderd jaar het Tiglien.

Ik begrijp wel dat de redactie van zo’n radiostukje van tien minuten Tegelen (nooit van gehoord zeker?) even opzoekt op internet, en dan leest dat Tegelen een stadsdeel van Venlo is. Maar vraag het elke Tegelse: dat is het dus niet, en wordt het ook nooit.

Ik bedoel: als over pak weg 20 jaar iemand op de radio het heeft over de heksenwaag in Woerden, en dan terloops zegt dat Oudewater een stadsdeel van Woerden is, dan kent die zijn klassieken niet.