Jan Bestebreurtje reed in 1963 ‘De Tocht der Tochten’

‘Geen Elfstedenkruisje door het barre weer en het slechte ijs’

Op woensdag 18 januari was het precies zestig jaar geleden dat de Elfstedentocht, bekend als ‘De Tocht der Tochten’, gereden werd. Het werd een slachtveld, de zwaarste die ooit geweest is. Belabberd ijs, kapotte schaatsen, bevroren ledematen, en veel botbreuken. Jan Bestebreurtje reed met Jan Jaspers uit Gouda deze barre tocht. Vorige week werd in Hindelopen voor het 60-jarig jubileum een reünie gehouden. Normaal is deze alleen bedoeld voor wedstrijdrijders. Met dit jubileum zijn alle rijders die mee hebben gedaan uitgenodigd. Zo is Jan Bestebreurtje naar Hindelopen getogen en heeft hij veel verhalen kunnen uitwisselen.

Jan Bestebreurtje (82) woont met zijn vrouw Corine in de Dunantstraat in Haastrecht. Zij hebben drie zonen en acht kleinkinderen. In zijn werkzaam leven was hij assurantiemakelaar en nu gepensioneerd. Met zijn kinderen en kleinkinderen is hij nog altijd sportief bezig. Hij tennist en padelt veel en een maand geleden stond hij nog op de schaats bij het Doove Gat en op de Vlist.

Late start

Jan kan boeiend over zijn eerste Elfstedentocht in 1963 vertellen. Om zich in te schrijven toog hij met Jan Jaspers de dag voor de tocht naar Leeuwarden. Ze kregen een startkaart. Hun gastheer bracht ze om half 6 bij de start zodat ze direct achter de wedstrijdrijders konden starten, niet wetend dat ze in groepen van 1.000 man ingedeeld waren. En daar ontdekten ze dat ze pas om 9 uur mochten vertrekken. Dit vonden ze verschrikkelijk.

Van het ijs af

Het weer was onbarmhartig. Na een enorme inspanning, vooral op het IJsselmeer met winkracht 7 tegen en hierdoor veel stuifsneeuw op de ijsvloer en een temperatuur van -18 graden, kwamen ze om half 7 ‘s avonds in Franeker aan. Jan: “Mijn maat was sneeuwblind en ik moest als een soort gids vlak voor hem rijden. In Franeker stond er een enorme grote Fries die letterlijk zei: ‘Rot op jongens, van het ijs af. Kom volgend jaar maar terug voor het kruisje en wees trots op je Franeker-stempel.’

We waren nijdig dat we van het ijs gehaald werden. Overigens werd je de hele dag gedemotiveerd omdat men vond dat het ijs zo gevaarlijk was. Maar wij voelden ons prima en we waren overtuigd dat we het konden halen. We wilden de tocht graag voorzetten. We hadden conditie genoeg om de resterende 80 kilometer in 5½ uur te kunnen rijden. Want we moesten om 12 uur binnen zijn. Let wel, ik was 22 jaar en goed getraind.” Maar helaas! De bus bracht hen terug naar Leeuwarden en hun gastouders.

23 jaar later in 1986

Jan heeft 23 jaar later in 1986 de tocht met zijn zwager Co Spek opnieuw gereden. Hij vond dit een hele gezellige leuke tocht. “Er waren heel veel toeschouwers langs de kanten die je aanmoedigden. Ze gaven stukjes sinaasappel en je kreeg lauwe thee. Hier waren de Friezen wel slim in, want je wilt zo snel mogelijk door en dan is hete thee uit den boze. Bij elk dorpje was het feest.
Wij kwamen om half 11 op een Koninklijke tijd binnen. Op dat moment kwam ook prins Willem-Alexander binnen. En het felbegeerde Elfstedenkruisje was nu echt gehaald.”

Reünie

Na zestig jaar was er in Hindelopen een reünie voor allen die de tocht in 1963 gereden hadden. Normaal is dit in het Schaatsmuseum, maar door de grote toeloop van 200 schaatsers met ongeveer 100 begeleiders is men uitgeweken naar de jachthaven. De rijders zijn bijna allemaal in de 80 of 90 jaar en de meeste hebben begeleiding nodig.

Jan vond dat dit goed geregeld was. Er was van 10.00 tot 14.00 uur een inloop- en koffieochtend. Hij vond het heel gezellig. Hij heeft volop met mederijders kunnen kletsen over de zware dag. Het gesprek ging vooral over het feit dat men tegen de wil in van het ijs gehaald werd. Dit was nog steeds een frustratie!

Jan heeft nu twee keer de Elfstedentocht gereden. Ondanks het barre weer in 1963 kijkt hij met veel genoegen op beide tochten terug.

Cees Reichard