Carel Doesburg wil de klompenmakerij terug brengen in het Groene Hart

Sjoukje Dijkstra

Het lijken lang vervlogen ambachten, maar in deze regio zijn ze nog steeds levend en relevanter dan ooit.
In een serie vertellen lokale ambachtswerkers wat hun ambacht inhoudt en hoe toekomstbestendig het is.

Klompenmaker in opleiding Carel Doesburg: ‘We willen de klompenmakerij terugbrengen in het Groene Hart’

Carel Doesburg uit Montfoort is klompenmaker in opleiding. Hij is al twee jaar bezig om dit ambacht onder de knie te krijgen. “Echte handmatige klompen maken? Daarvoor heb je minstens tien tot twaalf jaar nodig om dat onder de knie te krijgen.”

Kun je ons iets vertellen over je opleiding tot klompenmaker en je missie om dit ambacht terug te brengen in het Groene Hart?

“Mijn reis richting het ambacht van klompenmaker begon enkele jaren geleden, en ik ben nu bijna twee jaar bezig met de opleiding. Het was een onvermijdelijke stap voor mij, gezien mijn achtergrond. Ik ben opgegroeid in een timmerwerkplaats/ houtbewerkingsbedrijf in Montfoort, midden in het Groene Hart. Als jongen bracht ik mijn dagen door in de werkplaats, waar ik alles over timmerwerk leerde. Later werd ik brandweerman en was ik 26 jaar actief in die branche. Maar het verlangen om iets met hout te blijven doen, bleef altijd aanwezig. Dat ik hier straks mee bezig mag zijn bij onze eigen Klomperij het Zonnetje vind ik fantastisch.”

Wat heeft je uiteindelijk doen besluiten om klompenmaker te worden?

“Diep van binnen bleef mijn band met hout en ambachtelijke vaardigheden trekken. Toen twee jaar geleden de Stichting Lopikerwaarden begon met een initiatief, waarbij ze de kompenmakerij terug wilden brengen, sprak mij dat erg aan. Ze plaatsten een oproep voor mensen die interesse hadden om klompenmaker te worden. Het voelde meteen dat dit onze kans was om het ambacht nieuw leven in te blazen. Samen met Mark Bezemer besloten we het avontuur aan te gaan. Ik herinnerde me nog de oude klompenmakerij van Van der Wijngaard in Heeswijk. De klompenmakerij van vd Wijngaard, die jaren geleden gevestigd was op Heeswijk, is uiteindelijk overgenomen door het Streekfonds de Lopikerwaarden. Helaas is daarna de klompenmakerij in verval geraakt en de machines verwaarloosd en tal van gereedschappen verdwenen.

Kun je ons iets vertellen over je ervaringen tot nu toe in de opleiding?

“Het is een intensieve opleiding die veel geduld en toewijding vereist. Ik heb het voorrecht om te leren van Frans van Kuik, een ware meester in dit ambacht en Nederlands kampioen klompenmaker. Het begint met het vormgeven van ruwe stukken hout tot de basisvorm van een klomp, wat al een half jaar in beslag kan nemen. Het is een kunst om ervoor te zorgen dat geen twee klompen hetzelfde zijn en dat ze ook nog comfortabel zijn om te dragen. Elke millimeter telt. Het vakmanschap zit in de precisie.”

Wat vind je persoonlijk zo bijzonder aan het klompenmakersambacht?

“Wat het ambacht van klompenmaker zo bijzonder maakt, is het werken met hout. Elk stuk hout is uniek, en het is aan de klompenmaker om daar dezelfde vorm en pasvorm aan te geven. Het is een combinatie van creativiteit en vakmanschap. Bovendien geeft het mij persoonlijk voldoening om mensen weer op klompen te zien lopen. Het ambacht is een prachtig eerbetoon aan een natuurlijk product en een stukje cultureel erfgoed dat we willen behouden.”

Zijn er plannen om voorlichting te geven op scholen of om kinderen bij jullie te betrekken?

“Zeker, we willen graag kinderen betrekken bij dit ambacht. We denken aan educatieve programma’s voor basisscholen, waar kinderen klompen kunnen schilderen en meer kunnen leren over dit ambacht. Ook willen we rondleidingen en clinics organiseren, zodat kinderen en volwassenen kunnen zien hoe klompen worden gemaakt en waarom dit ambacht zo waardevol is.”

Wat denk je dat kinderen kunnen leren van het klompenmakersambacht?

“Het is belangrijk dat kinderen beseffen dat ambachten met de hand nog steeds waardevol zijn en dat vakmanschap niet verloren mag gaan. Ze kunnen leren hoe je iets met je handen kunt creëren en hoe dit ambacht geluk en voldoening kan brengen. Ook leren ze dat ze zich kunnen onderscheiden door zelf iets te maken in plaats van massaproducten te consumeren. Daarnaast hopen we dat ze het culturele erfgoed van klompen en traditioneel handwerk waarderen.”

Denk je dat het ambacht van klompenmakerij ooit helemaal zal verdwijnen, of zie je het juist in de toekomst weer terugkomen?

“Het ambacht van klompenmakerij is nog niet verdwenen, maar het staat wel onder druk. Momenteel zijn er nog ongeveer 24 actieve klompenmakers, en elk jaar verdwijnen er een paar. Toch is er vraag naar klompen en klompenmakers. Het is belangrijk om dit ambacht in stand te houden en door te geven aan toekomstige generaties. Ik denk dat er altijd ruimte zal zijn voor klompenmakers, zij het op kleinere schaal. Het ambacht zal blijven bestaan, zij het met de nodige inzet en passie van nieuwe generaties.”

Wat betekent dit ambacht voor de regio?

“Het terugbrengen van de klompenmakerij naar het Groene Hart en specifiek de Lopikerwaard is van groot belang. Het is een kans om een stukje cultureel erfgoed terug te brengen naar de regio waar het ooit floreerde. In het Groene Hart, dat voornamelijk agrarisch is, dragen veel mensen nog steeds klompen. Het herstel van dit ambacht kan niet alleen de lokale economie stimuleren, maar ook bijdragen aan het behoud van onze tradities. Samenwerking met andere ambachtslieden, zoals boer Hans en kaasboerderij Doruvael, kan de regio versterken en toerisme bevorderen op een kleinschalige en authentieke manier. We willen een kleinschalige, ambachtelijke klompenmakerij worden, geen massatoeristische attractie. Ons doel is om het ambacht en de liefde voor klompenmaken te delen met de lokale gemeenschap en bezoekers die geïnteresseerd zijn in traditionele ambachten. Het mooist zou zijn als mensen hier met een rondvaartbootje waar twintig mensen in passen uit diverse gemeenten kunnen aanmeren. Ook willen we overnachtingsplekken bieden. De gemeente is enthousiast, maar het is lastig met de omgevingsvergunning om een aanlegplaats voor elkaar te krijgen. Uiteindelijk willen ook zeker geen gigantische aantallen klompen produceren, maar ambachtelijk maatwerk bieden, en tegelijk een prachtig museum neerzetten, waar mensen alles kunnen leren over klompen maken. Onze prijzen van de klompen zullen variëren, maar we streven ernaar om toegankelijk te blijven en tussen de 25 en 35 euro per paar te hanteren, afhankelijk van factoren zoals beschildering.”