Zij zorgen voor het onderhoud van Montfoortse begraafplaatsen

Bezoekers van de begraafplaats aan de Julianalaan in Montfoort is het wellicht al opgevallen. Stukje bij beetje wordt de begraafplaats opgeknapt. Van de haag die er omheen kwam, de paden tussen de graven tot scheef hangende grafstenen die weer recht gezet worden. Het is de Stichting Onderhoud Begraafplaatsen Montfoort die hiervoor verantwoordelijk is. Nog geen vijf jaar geleden, werd deze stichting gevormd. Nu heeft de stichting al meer bereikt op Montfoortse begraafplaatsen dan ze zelf vanaf het begin voor mogelijk hielden. "Waar begin je aan?", was de vraag die Ada Hek haar man Wout Hek, initiatiefnemer van de stichting, in het begin stelde. Toch heeft zij kort na zijn overlijden het stokje van hem overgenomen. Ook om wat hij begon, voort te zetten: "Het is nooit af."

In het project Keuzes Maken besloot gemeente Montfoort in 2014 om te besparen op het onderhoud van de begraafplaatsen. Dit werd vervolgens uitbesteed aan vier Montfoortse kerken die samen de stichting vormden: De Protestantse Gemeente Montfoort (de Rank), de Hervormde Gemeente Montfoort, de Hersteld Hervormde Gemeente Montfoort en de R.K. Geloofsgemeenschap Geboorte Johannes de Doper zijn vandaag de dag ieder door één bestuurslid vertegenwoordigd in de stichting, respectievelijk door Co Geelkerken, Ada Hek, Cornelis van Vulpen en Bart Vlooswijk. Ada, wiens man initiatiefnemer was van de stichting, vertelt hoe enthousiast haar man vanaf het begin was. "Hij sprak namens de kerk bij de opening van de nieuwe begraafplaats, de Stuivenberg. Ook al had ik daarin twijfels over; hij zag het gewoon zitten."

Voorzitter Co Geelkerken vertelt dat hij zich die twijfels in het begin goed kan voorstellen: "Er was behoorlijk wat achterstallig onderhoud. Hele stukken waren verwilderd, paden scheef. Een begraafplaats moet een plek zijn, waar je je gedachten kunt laten gaan, zonder dat je gestoord wordt door omgevingselementen. Bij de Lodewijkstraat was dat wel zo. Aan de Julianalaan en Stuivenberg nog niet. In het begin van de stichting was er dan ook heel veel overleg: Hoe gaan we dat doen? De doelstelling en taak is om de begraafplaatsen in Montfoort op dusdanig niveau te onderhouden dat ze voldoen aan beeldkwaliteit-A. Dat is het hoogste niveau van orde en netheid op een begraafplaats."

Tot nu toe krijgen ze van Montfoortenaren geregeld een complimentje over hun werk. Cornelis van Vulpen die verantwoordelijk is voor de groenvoorziening, vertelt dat de reacties 'geweldig' zijn. "Aan de Julianalaan zie je dat verschillende gezinnen twee tot drie keer per week komen. Die zijn verschrikkelijk blij met de verbeteringen." Secretaris Bart Vlooswijk weet dit wel te verklaren: "De Lodewijkstraat was al omzoomd. Daar voel je je niet meer bekeken. De Begraafplaats aan de Julianalaan lag tot voor kort helemaal open. De haag die aangeplant is zorgt echt voor privacy. Ieder die daar komt, komt met een stukje verdriet dat ze neer willen leggen bij de graven. Dat is privé. Niet iedere voorbijganger hoeft dat te zien."

Ada zegt: "Het verbaast me wel dat er altijd bezoekers zijn." "Dat komt omdat er in Montfoort veel nabestaanden zijn, die echt actief omgaan met hun overledenen", zegt Co. Dat beaamt Ada: "Je loopt nooit alleen op de begraafplaats. Dan is het ook plezierig om te zien dat het er verzorgd uit ziet." Bart vertelt hoe, toen de stichting begon; eerst de Lodewijkstraat werd aangepakt: "We hebben het meer body gegeven en het aangezicht verbeterd, onder andere met grind. Nu ziet het er prachtig uit. Datzelfde beeld willen we ook aan de Julianalaan bewerkstelligen. Daarmee zijn we hard op weg. We hebben er behoorlijk de vaart in gehad. We werken hiervoor ook samen met een hovenier die uit Montfoort komt. Wij zijn Montfoortenaren, de begraafplaatsen zijn van, voor en door Montfoortenaren. Daarom werken we het liefst samen met Montfoortenaren."

Gemeenschapsgeld

Inmiddels doet de stichting het onderhoud voor de Lodewijkstraat en Julianalaan al ruim vier jaar. Voor Stuivenberg geldt dat die er later bij kwam, vanwege een contract met een aannemer dat doorliep tot 1 januari 2020. Dat ze als stichting voor minder gemeenschapsgeld betere dingen kunnen doen voor de gemeenschap, vindt Co mooi. "Door het kleinschalig te houden, is dat mogelijk. Dat is geen verwijt aan gemeente Montfoort. We begrijpen goed dat daar de hazen anders lopen. Processen moeten nu eenmaal anders lopen. Als je dat tot in extrema doorrekent, en je zou met een vijfjarig contract alles onderhouden, dan kom je al boven bepaalde financiële limieten uit, waardoor je verzeild kunt raken in Europese aanbestedingen."

Alle vier zijn ze erg gemotiveerd om de gemeente voor het einde van het jaar, mooie resultaten te laten zien. Voor Bart is de drijfveer zijn moeder, die hij al vanaf 14-jarige leeftijd moest missen. "Met mijn vader gingen we continu naar het graf toe om bloemen neer te zetten. Dat is mijn drive. Ik heb me altijd verbonden geweten met de begraafplaats aan de Lodewijkstraat." Bij Cornelis ligt de Julianalaan hem na aan het hart. "In de afgelopen 25 jaar heb ik heel veel families leren kennen. Veel mensen uit de gemeente liggen daar begraven."

Ada die verantwoordelijk is voor het budget, vindt het mooi om die resultaten te zien. Toen haar man overleed, dacht ze dat het klaar was voor haar. "Het is anders gelopen. Ik ben gevraagd om zitting te nemen en mee te denken. Door het enthousiasme van mijn man was ik al zo meegegroeid, dat ik uiteindelijk niet lang hoefde na te denken. Het is mooi om te doen. De beheersovereenkomst voor Stuivenberg was nog maar net binnen, toen hij daar kort daarna werd begraven. Hij heeft zich hier enorm voor ingezet en dus dat hele proces meegemaakt, maar de uitkomst niet gezien." Co: "Dat was wel emotioneel. Op de eerste overeenkomst stond dat we de begraafplaats direct zouden krijgen, maar het heeft drie jaar geduurd. Wout wist dat het eraan zat te komen."

Als het aan de vier bestuursleden ligt, zijn ze nog lang niet klaar. Zo zijn er plannen voor een gedenkmonument bij het strooiveld, waarop namen kunnen komen van overledenen. "Over zo'n monument is nooit nagedacht. Op die manier kunnen we ook de kwaliteit en het aanzien van de begraafplaatsen verbeteren. Zo komen er steeds meer ideeën op. Ada: "Het is nooit af." Co: "Het mooiste is dat we dit als vier verschillende kerken neer weten te zetten. We vormen een hecht bestuur en vullen elkaar uitstekend aan. Dat vind ik heel bijzonder."

Sjoukje Dijkstra