NOW-regeling: veel ondernemers moeten terugbetalen

Een groot deel van bedrijven die gebruik hebben gemaakt van de NOW-regeling in Montfoort, Linschoten, Oudwater en Haastrecht moet het voorschot weer terugbetalen. Voor veel bedrijven is dat, omdat er minder omzetverlies was dan van tevoren gedacht. Er zijn er echter ook die tussen wal en schip dreigen te vallen. Het zijn dan vooral horeca, sportscholen, kappers en schoonheidssalons, maar ook (kleding)winkels die ondanks het dramatisch omzetverlies toch het voorschot (gedeeltelijk) weer moeten terugbetalen. "Jullie krijgen toch overheidssteun", krijgen ze dan te horen. "Er wordt zoveel gecommuniceerd over de steun die bedrijven in Nederland zouden krijgen. In de praktijk werkt het niet zo."

Hoe werkt de NOW?

De NOW is de zogenaamde Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid, die aangevraagd kon worden vanaf lockdown één in maart 2020. Sindsdien kwam de overheid met NOW 1, NOW2 en NOW 3. In juni kwam daar de Tegemoetkoming Vaste Lasten bij. Deze tegemoetkoming wordt daarentegen wel weer bij de omzet opgeteld, waardoor het bedrijf minder recht heeft (gekort wordt) op de NOW-regeling.

Een voorbeeldbedrijf in de praktijk bij de definitieve berekening:

Een bedrijf heeft in 2019 een kwartaalomzet van 252.500 euro. Het bedrijf verwacht 65% omzetverlies te hebben, en dient op basis van die verwachting een aanvraag in bij het UWV. Uiteindelijk blijkt het omzetverlies 50% te zijn. Na de definitieve berekening van 50% omzetverlies heeft het bedrijf uiteindelijk recht op totaal 25.800 euro NOW-uitkering. Het uitgekeerde voorschotbedrag van de verwachte omzetverlies was in maart bepaald op 35.200 euro. Het bedrijf moet dus 9.400 euro terugbetalen. Op zich is dit logisch, omdat er toch meer omzet is behaald dan verwacht.

Alleen wat mensen niet zien, is dat dit te weinig is. Het bedrijf heeft hierdoor alsnog 50.000 euro aan personeelskosten tegenover een werkelijke omzet van 125.000 euro. Dit is dan 40% kosten van de huidige omzet, wat bij een horecabedrijf zou moeten liggen op 30%. Daarbij komt nog dat het bedrijf de kosten voor vaste laste draagt van een 100% omzet. Dit geval is dat 125.000 euro aan kosten (incl. inkoop). Dit is een verlies van ± 50.000 euro (alleen al over het eerste kwartaal) Daarvoor heeft de RVO de TVL (Tegemoetkoming Vaste Lasten) in het leven geroepen vanaf juni 2020. Het percentage voor bijvoorbeeld de horeca is vastgesteld op 25% vaste lasten en hiervan wordt dan de helft maar uitgekeerd. In dit geval is dat voor dit bedrijf een vergoeding van 19.000 euro.

Alleen doordat de TVL bij de omzet wordt opgeteld wordt, gaat dit weer ten koste van de NOW-regeling. Het bedrag voor de NOW wordt hierdoor weer gekort met ± 5.400 euro. Oftewel de definitieve subsidie bij elkaar zal dan 39.400 euro zijn en het uiteindelijke verlies van dit bedrijf zal dan ± 36.400 euro zijn per kwartaal. Bij een omzet behaald van alsnog 50%.

Hoe kom je aan deze cijfers?

Niet elke ondernemer is even blij te horen dat deze gegevens openbaar gemaakt zijn. Dit is gedaan omdat de subsidie uit publiek geld wordt betaald, en de overheid aangeeft zo transparant mogelijk te willen zijn over de besteding van publiek geld. In de regeling NOW staat daarom dat werkgevers die NOW aanvragen, instemmen met publicatie van bepaalde gegevens. Uit die gegevens blijkt dat de NOW 99 keer werd toegekend in Montfoort voor een bedrag van 5.490.856 euro. In Oudewater kregen 77 bedrijven/organisaties een bedrag van 2.559.466 euro. In Haastrecht waren 21 toekenningen voor in totaal 446.643 euro. In Linschoten kregen 11 bedrijven samen 690.662 euro aan NOW. Dat de gegevens online staan, vinden sommige ondernemers misleidend. Ook omdat het niet aangeeft hoe een bedrijf ervoor staat en er niet bij staat wat ondernemers moeten terugbetalen.

Hoezo ondernemingsrisico?

Lotte Veltman en Sandra Vermeulen van Beautyplaza uit Montfoort ontvingen net in het begin van deze tweede lockdown een brief van het UWV dat ze moeten terugbetalen. "Juist nu we midden in de zoveelste lockdown zitten, kun je dit echt niet maken.

De verhoudingen zijn volgens hen compleet zoek: "Bij de berekening van de NOW vergelijkt het UWV periode van nu met het gemiddelde van drie maanden van het jaar ervoor. Dat kan gewoon niet. Helemaal omdat in de huidige lockdown ook nog eens onze drukste maanden van het jaar vallen. Ja, we hebben geplust ten opzichte van vorig jaar - wat ook zou moeten als startend bedrijf - maar daarvoor hebben we veel geïnvesteerd. Zo hebben we onder andere extra personeel aangenomen. Daar wordt helemaal niet naar gekeken. Ter vergelijking: hoe kan het dat een groot bedrijf (we noemen geen namen) dat in 2019 een goed jaar draaide door een tijdelijk project met extern personeel (dus geen extra vaste lasten), nu wel een bak met geld krijgt en wij niet. Alleen, omdat we er keihard aan getrokken hebben om er toch nog wat van te maken?! In onze ogen is het simpel: als je drie maanden dicht bent, dan heb je toch een omzetverlies van 100%? Het lijkt nu net alsof wij het wel zonder steun kunnen en er daarom geen recht op hebben, maar we hebben er enkel geen recht op door de kromme berekening die bedacht is."

Brigitte Tuls van James Catering wacht nog op de afrekening. Ook zij verwacht te moeten terugbetalen. Ze zegt: "In het begin toen we dicht moesten, ga je al snel uit van 100% omzetverlies. Al doe je dan een beetje, dan kom je uit op 90%. In de eerste instantie leken de zakken heel diep, maar een heleboel zijn nu van een koude kermis thuisgekomen." Zelf maakt ze zich nog het meest boos over mensen die vinden dat dit ondernemersrisico is. "Hoezo? Wij doen ons best om inkomen te genereren. Als de overheid dan zegt dat je je winkel op slot moet doen, daarvoor kun je je daarvoor toch niet indekken!" De NOW is wat haar betreft een druppel op de gloeiende plaat: "Elk verkocht broodje gaat er weer vanaf." Emile Moesman van sportschool Fitfever Montfoort vraagt zich af waar de 100 miljard staatssteun dan naar toe is gegaan, als er zoveel zijn die moeten terugbetalen. "Ik heb het idee dat veel instanties en bedrijven eromheen onterecht veel geld opstrijken wat eigenlijk anders verdeeld had moeten worden. Maar ja, wie zijn wij?"

Tussen wal en schip

Joost Middelman van kledingzaak SINCE04 in Oudewater/ Montfoort ziet een duidelijke tweedeling. Horeca, retail en contactberoepen worden keihard getroffen. Er zijn ook bedrijven die er niks van merken of die hebben het zelfs drukker dan ooit. Hij vertelt dat hij met zijn zaak - met 23 personeelsleden - net tussen wal en schip valt bij de meeste regelingen. Toch heeft hij 20 tot 30% omzetverlies. Dat je je verwachte verlies al van tevoren moest inschatten, vindt hij een vreemde gang van zaken. "Als je verkeerd gokt heb je pech. Die periode mag je eigenlijk niet omzetten. Ging je er in maart 2020 vanuit dat je in april, mei, juni minder zou draaien, dan had je dus fout gegokt. Want juist toen waren er versoepelingen." Hij benadrukt een positief persoon te zijn. In zijn winkels is het drukker dan ooit. De kledingboxen doen het goed, geeft hij aan. Toch moet het niet veel langer duren. Hij vreest dat de lockdown nog minstens tot april zal aanhouden. In dat geval zou de doorverkooptijd van de zomercollectie te kort zijn. Daar blijf je dan weer mee zitten. Ik moet nu ook al naar de wintercollectie kijken, maar het is onzeker."

De NOW2 had hij bij voorbaat al niet aangevraagd, en hij valt ook tussen wal en schip als het aankomt op de Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL) en de daaraan gekoppelde Voorraadvergoeding. "Ik heb 175.000 euro aan voorraad staan, waarvoor ik geen vergoeding krijg." In het laatste kwartaal 2020 draaide de ondernemer omzetverlies, maar niet in oktober en november, omdat hij toen nog open was. "Dan kom je dus net weer boven de minimale grens uit."

Strafkorting

Bedrijven die het ontvangen voorschot weer helemaal of gedeeltelijk moeten terugbetalen hebben daar een jaar de tijd voor. De meeste ondernemers hebben inmiddels wel kunnen uitrekenen met een rekentool op de website van UWV waar zij recht op hebben. Bij de definitieve vaststelling kijkt het UWV of de loonsom in maart, april en mei gelijk was aan die van januari. Zo nee, dan moeten ondernemers terugbetalen. In sommige gevallen gaat het dan niet alleen om het ontvangen voorschot, maar krijgen ondernemers een strafkorting, voor werknemers die niet meer in dienst zijn. Een werknemer die een andere baan vindt, een collega die is overleden: het levert dezelfde strafkorting op als ontslag op initiatief van de werkgever. Bij drukkerij Floor BV in Haastrecht en H. Maaijen Transport vinden ze het niet zo erg dat ze ontvangen NOW weer terug moeten betalen. Directeur Mieke Floor vertelt dat het haar alles is meegevallen. "We hadden geen idee wat te verwachten, en hadden het voor de tweede periode aangevraagd. Gelukkig hebben we ons geen zorgen hoeven maken uiteindelijk, en hebben we een goed jaar gedraaid." Ook Henk Maaijen van H. Maaijen Transport is tevreden. Toen de coronacrisis net begon leek het rustiger. Het was even spannend. Dus, we wilden het zekere voor het onzekere nemen. Al snel kwam de vraag weer terug en kon het werk gewoon doorgaan. We mogen dankbaar zijn dat het qua werk, ook voor de zes mensen die we in dienst hebben, gewoon kan doorgaan."

Fake transparantie

Dat landelijk gezien 60% de NOW moeten terugbetalen, verbaast Arie Spruit van restaurant het Oude Stadhuis in Montfoort niet zo veel. "Als je meer omzet hebt behaald dan verwacht is het logisch dat er terugbetaald moet worden van het verkregen voorschot. Bij de definitieve berekening moet Het Oude Stadhuis ook een gedeelte van het voorschot weer terugbetalen. Heel veel ondernemers komen er te laat achter. Er zijn er ook die nu belastinguitstel hebben gevraagd. Dat hebben wij niet gedaan. Tel het maar bij elkaar op, wat er zo direct terugbetaald moet worden van de verkregen voorschotten en uitstel belasting. Dit moment kan iedereen nog teren op de verkregen subsidies, maar er gaan er straks steeds meer komen die hun rekeningen niet meer kunnen betalen." Hij ziet met lede ogen aan hoe de communicatie hierover verloopt. "De gepubliceerde lijst zegt niks. Dat is fake transparantie." Hij geeft aan blij te zijn met elke euro die hij krijgt: "Wij zijn geen zeurbedrijf en je moet creatief worden, tenslotte hebben we het ook aan onze gasten te danken dat we nog omzet kunnen behalen met het thuisbezorgen. Ik vind alleen wel dat er eerlijk gecommuniceerd mag worden wat het de ondernemer daadwerkelijk kost om door te moeten gaan en dat er grote verliezen worden gedraaid. Om door te gaan moeten ondernemers nieuwe grote leningen aangaan met de bijhorende rentekosten, die ze net in drie - vier jaar hebben afbetaald. Als je dan net bent begonnen of juist tegen het einde aan zit; ga er dan maar aan staan.

Het enige waar de Koninklijke Horeca Nederland (KHN) nog voor pleit, is meer steun, want de huidige regelingen zijn een druppel op de gloeiende plaat voor de meeste terugbetalende ondernemingen." Een kapper uit Montfoort, die niet met naam en toenam in de krant wil, geeft aan dat ze net een betalingsregeling hebben getroffen voor de terugbetaling van de NOW. "Omdat de gemiddelden per kwartaal worden berekend, vallen we net buiten de boot. We draaien al wat langer mee, maar het teert zo wel in op het pensioenpotje. We kunnen niet op pensioengerechtigde leeftijd stoppen. Dat wordt een jaartje doorwerken. Uiteindelijk komt het wel goed, als we maar weer open mogen."

Sjoukje Dijkstra