Blik op Financiën

Volgende week beginnen de raden weer aan de jaarlijkse bespreking van de gemeentelijke begrotingen. En zoals iemand die kranten leest en het nieuws volgt kan weten: de gemeentelijke financiën verkeren overal in het land in zwaar weer. De besprekingen zullen onvermijdelijk leiden tot een gemeentelijke lastenverzwaring. En, anders dan in een ook deze week in De IJsselbode gepubliceerde ingezonden brief wordt gesuggereerd, ligt dat niet aan de gemeente zelf. Na jaren van bezuinigen is de rek in de gemeentelijke begrotingen er volledig uit.

Die bezuinigingen over de afgelopen tien jaar werden en worden voornamelijk veroorzaakt door Rijksbeleid. Voor de zomer schreef ik al een column hierover. In de crisis van de jaren tien werd afgesproken dat de gemeentelijke bijdragen van het Rijk volgens het zogenaamde 'trap op, trap af' beginsel zouden worden vastgesteld. Als het Rijk ergens minder aan uitgaf, dan werden de gemeenten met hetzelfde percentage gekort. Zoals bekend voerde het Rijk in die jaren draconische bezuinigingen door en kostte dat de gemeenten volgens het 'trap af' beginsel jaarlijks geld. Daarbovenop kwam de decentralisatie van het sociaal domein. Afgezien van andere redenen om dat te doen (gemeenten zitten dichterbij de mensen en hebben een beter zicht op de behoeften dan landelijke organisaties) ging ook dat gepaard met fors minder geld voor het uitoefenen van die taken. Want gemeenten zouden het goedkoper kunnen.

Daar weer bovenop kwam de 'opschalingskorting': in het huidige regeerakkoord wordt gesteld dat het goed is om gemeenten te korten om zo van 'onderop' (maar in werkelijkheid dus van bovenaf) te stimuleren om in grotere verbanden te gaan werken en te fuseren. Dat heet in minder parlementaire taal gewoon de duimschroeven aandraaien.

En daarbovenop komt nog de 'herijking' van het gemeentefonds: dat gaat vanaf volgend jaar gebeuren. Grotere gemeenten hebben grotere tekorten dan kleine gemeenten, dus zal het geld worden herverdeeld en dat komt voornamelijk neer op een stroom van klein naar groot.

En gemeenten: die moeten een sluitende begroting indienen bij de provincies. En aangezien 80 % van het geld van het Rijk komt hebben die maar één mogelijkheid en dat is de lasten voor de burgers verzwaren. Als het kabinet mooi weer speelt met lastenverlichting via de belastingen, reken er dan maar op dat die via de gemeentelijke belastingen gewoon weer terug komt. De gemeenten kunnen nergens heen. Iets om over na te denken bij de verkiezingen volgend jaar?

Trudie Scherpenzeel

Trudie Scherpenzeel