Hoe gaat het MKB om met de gepeperde energierekening

Met de stijgende energiekosten komen steeds meer ondernemers in zwaar weer. Bakker Stijnman uit Oudewater kondigde al aan de deuren te sluiten, ‘omdat het niet meer kan’. Hoe vergaat het andere ondernemers in de regio? In Montfoort lijken de meeste ondernemers het goed geregeld te hebben. Er zijn nog geen winkeliers bekend die in moeilijkheden komen, laat Michel Verschoor van de Winkeliersvereniging weten. Ook in Haastrecht deden we rondvraag. Ondernemers blijken het zwaar te hebben, maar met creativiteit en een stukje extra klantenservice hopen zij het hoofd boven water te houden.

In Oudewater: Lokaal kopen blijft belangrijk

Oudewater was in rep en roer toen bakkerij Stijnman aankondigde er binnenkort mee te stoppen. Reden: de gestegen kosten en het gebrek aan een opvolger. Inwoners vragen zich af hoe dat gaat lopen met de middenstanders in de stad. ‘Voor je het weet zijn we hier alle winkels kwijt’ is een opmerking die je regelmatig hoort. Een van de ondernemers reageerde: “Het zijn niet alleen de energiekosten, het is én, én, én! Eerst de coronamaatregelen, dan de gestegen loonkosten en inkoopprijzen, dan de lokale overheid die de stad autovrij wil maken, dan de onzekerheden die gepaard gaan met de situatie in Oekraïne. Ondernemen in Oudewater wordt steeds minder leuk.”

Oudewaternaren hoeven niet direct in de war te zitten dat de bakkerij van Treur gelijk het loodje legt. Tot januari heeft John Treur nog een lopend vast energiecontract. Dat wil echter niet zeggen dat het gevaar geheel geweken is. De door de overheid aangekondigde compensatieregeling vereist dat de energiekosten meer dan 12% van de omzet moeten zijn. Normaal zijn ze zo’n 3%. Als in januari de energiekosten een aantal keer over de kop gaan, is dat in de toekomst wel 12% of meer. Maar dan biedt een gedeeltelijke compensatie nog geen soulaas. “Ik heb mijn prijzen al een aantal keer moeten verhogen vanwege de gestegen grondstof- en loonkosten”, zegt Treur. “Zonder fatsoenlijke regeling moet er zomaar nog eens veertig cent per brood op. Als mijn klanten dat niet accepteren gooi ik de tent op 2 januari dicht”. Het gevaar van een bakkerloos Oudewater is dus nog niet geheel geweken.

Horeca

Bij wijnhuis Grandi Vini zijn de prijzen vanwege de gestegen inkoopprijzen al hoger dan vorig jaar. De gestegen energiekosten worden daar nog niet doorberekend. “Voor je het weet raken we (horeca) klanten kwijt omdat die moeten bezuinigen. We willen ze helpen en te vriend houden”, zegt Larissa Tesink. “We proberen het uit te zingen en leveren dan maar wat marge in. Als we de horeca niet helpen moeten die met de prijzen omhoog vanwege de duurdere inkoop. Die hebben al moeite om de gestegen energieprijzen goed te maken. Grandi Vini probeert wel energie te besparen. “We hebben een duurzaam magazijn en geen verwarming bij de winkelvoorraad. In de winkel stoken we beperkt en doen we wel een extra trui aan”.

De restaurants in Oudewater zullen vrijwel allemaal wel hun uitdagingen kennen voor het compenseren van de gestegen energieprijzen. Restaurant De Schans is echter een positieve uitzondering op de regel. De recent vernieuwde keuken is compleet van het gas af en is veel efficiënter. “Ons elektriciteitsverbruik is fors gedaald”, zegt mede- eigenaar Mike van Leeuwen. “Daarnaast hebben we vlak voordat de energieprijzen omhooggingen, een langdurig vast contract afgesloten met een energieleverancier. En de gestegen inkoopkosten kunnen we compenseren door nog slimmer in te kopen. Bij de samenstelling van ons verrassingsmenu kijken we wat er gunstig ingekocht kan worden. Wij hoeven onze prijzen dus niet te verhogen. In de nabije toekomst kijken we of we ons dak vol kunnen leggen met zonnepanelen en zodra de cv het begeeft gaan we die vervangen voor infraroodverwarming.

Hopelijk van tijdelijke aard

Modehuis Since04-eigenaar Joost Middelman is degene die de opmerking maakt dat het wel lijkt alsof de centrale en lokale overheid hun best aan het doen zijn om het ‘ondernemen’ in Oudewater onmogelijk of in ieder geval minder leuk te maken. Hij heeft zijn prijzen de afgelopen tijd wel wat omhoog moeten doen, omdat de leveranciers dat deden en hij gebonden is aan adviesverkoopprijzen. De gestegen energiekosten heeft hij nog niet in ogenschouw genomen. Vooralsnog blijft de warmte nog wel in de winkel hangen”. Richting klanten en personeel blijft hij positief. “Het heeft geen zin om bij de pakken neer te gaan zitten. Ik hoop toch dat de meeste problemen van tijdelijke aard zijn”.

Tijdens de rondgang langs de ondernemers, ging ook nog het gerucht dat Chinees-Indisch restaurant De Lange Muur zou stoppen. Mede-eigenaresse Yina ontzenuwt dat gerucht bij navraag direct. “Nee hoor, wij houden het wel vol. We hebben door de gestegen kosten onze prijzen wel iets moeten verhogen en zijn druk bezig om te kijken hoe we de gestegen energiekosten op kunnen vangen. De regels van de overheid zijn dusdanig dat wij vrijwel zeker niet voor compensatie in aanmerking komen. We zoeken het in energiebesparende maatregelen en willen zonnepanelen op ons dak. Tot nu toe mocht dat niet van de gemeente omdat het pand monumentaal is.”

Op basis van de reacties van de winkeliers kunnen we rustig constateren dat de sector het de komende winter zwaar zal krijgen. Het zou de landelijke en vooral de lokale politiek sieren als ze de ondernemers een helpende hand zouden bieden. Te beginnen met het toestaan van zonnepanelen op het pand van het Chinees Indische restaurant.

Voor consumenten, die de prijsstijgingen kunnen ‘lijden’, geldt dat ‘lokaal kopen’ misschien nog nooit zo belangrijk geweest is als nu.

In Montfoort: Grootste schade blijft nog uit

Bij slagerij Gelderblom hebben ze een vast energiecontract tot 2025. Ook bij de bakker Jan van Dommelen staat de prijs nog geruime tijd vast. Gelukkig maar, want met de huidige energieprijzen, vrezen ook zij dat het anders wel eens niet meer had uit gekund.

Niet elke ondernemer hoeft in de krant. Een ondernemer zonder vast energiecontract vertelt incognito dat hij de airco maar een paar graden hoger doet. Dit om energie te besparen. “Het is wat het is.” Niet leuk, maar hij denkt het nog wel vol te kunnen houden. Bij de Woonwinkel in Montfoort branden de lampjes gewoon. Die zullen ook niet uitgezet worden, “want het is LED-verlichting, en er staat bovendien koopwaar dat je wilt laten zien”, aldus de winkelmedewerkster. Ook de Woonwinkel let wel op de kosten. “We hebben dikke vesten aangeschaft en zullen de verwarming voorlopig niet aan zetten.”

Eigenaar van de Kristal Schaar is blij dat hij een inclusief contract heeft. Hij heeft dus nauwelijks last van de stijgende energiekosten. De tendens in Montfoort lijkt te zijn dat de enkele ondernemer die geen vast contract heeft, doorgaans ook niet zijn of haar verhaal wil doen in de krant. Soms om de simpele reden dat ze niet per se met hun hoofd in de krant willen of het te druk hebben voor een interview. Tot nu toe blijft de grootste schade in Montfoort voor het MKB uit. Een winkelende klant die net van de bakker komt, en het gesprek heeft aangehoord zegt: “Dat is maar goed ook, want zonder deze winkels zou het een dooie boel worden in het centrum van Montfoort.”

In Haastrecht: Spannende tijd voor de (kleine) ondernemers

Ook in Haastrecht zijn verschillende ondernemers hard bezig hun hoofd boven water te houden. Klanten hoeven er niet direct iets van te merken, zij krijgen dezelfde geweldige service als altijd, misschien zelfs nog wel een beetje extra. Maar om de stijgende prijzen kunnen we geen van allen heen. Ondernemers en consumenten. Hoe staan de Haastrechtste ondernemers in deze energiecrisis?

Kritisch kijken

Arjan en Bianca van der Eijk, eigenaren van het familiebedrijf Arjan van der Eijk De Echte Bakker, hebben onder andere een mooie winkel met lunchroom in Haastrecht. Ondanks dat Arjan en Bianca eigenlijk zelf altijd stralen van energie, is het met de stijgende tarieven ook voor hen zorgwekkend wat de toekomst gaat brengen. Tot halverwege januari hebben zij een vast contract bij het energiebedrijf. Vanaf die tijd kan het voor het echtpaar heel lastig worden. Dan gaan de prijzen van gas en elektra flink omhoog. Bianca zegt: “Dat is even vol te houden, maar niet voor lang. We zijn nu al kritisch aan het kijken naar wat we kunnen doen om de energiekosten naar beneden te krijgen. Wij verbruiken heel veel door alle ovens, rijskasten en vriezers.” Bianca geeft aan dat zij al zo efficiënt mogelijk werken en met volle karren het brood bakken. Verder hebben zij LED-verlichting en lichtsensoren aangebracht in de bakkerij. Ook zijn zij aan het kijken voor zonnepanelen, maar voordat zij daaraan beginnen zouden zij graag meer duidelijkheid van de overheid hebben; hoe zij de MKB’ers denken te gaan ondersteunen. Nu er vanuit het kabinet bekend is gemaakt dat energie-intensieve bedrijven minimaal 12,5 procent van hun omzet kwijt moeten zijn aan energiekosten om een tegemoetkoming te krijgen, zien Arjan en Bianca het nog niet erg positief in. “Niet alleen de energieprijzen stijgen, maar de grondstofprijzen van bijvoorbeeld boter en slagroom zijn meer dan verdubbeld. We kunnen niet alles doorberekenen. Waar ligt de grens van de consument? Geen klanten, geen omzet, maar tegen welke prijs is dit nog haalbaar?” vraagt Arjan zich af.

Luxeproduct

Voor Kim, die sinds april 2022 haar winkel Kim’s Bloembinderij geopend heeft, zal het ook zeker een spannende tijd worden met de stijgende energieprijzen. Niet zo zeer direct in haar winkel, zoveel verbruikt Kim niet in het kleine winkeltje. Het moet ten slotte ook koel zijn om de bloemen vers te houden. Kim merkt het vooral aan de inkoop van de bloemen. De prijzen van de bloemen stijgen flink. “Ook zijn er al verschillende kassen gestopt, omdat zij de hoge energierekeningen niet meer kunnen betalen. Ik heb het geluk dat ik in mijn winkel meer dan alleen bloemen verkoop. Je merkt wel dat mensen minder te besteden hebben, en bloemen blijven dan toch een luxeproduct.”

Positief te lijf

Bij ‘Jij op je mooist’ op de Hoogstraat in Haastrecht brengen de stijgende prijzen ook een gevoel van onzekerheid met zich mee. Sinds de salon op deze locatie geopend is, hebben zij al drie keer de deuren moeten sluiten in verband met het coronavirus. Dat hebben zij gelukkig overleefd, maar nu staan zij wederom voor een uitdaging. Eigenaresse Natasja vertelt dat zij zo klaar is met alle crisissen, dat ze nu besloten heeft de energiecrisis positief te lijf te gaan. “In deze tijd is het best bijzonder dat de salon er nog steeds is en in oktober is het tien jaar geleden dat ik de salon startte. In crisistijd kan het enorm helpen om wat meer aandacht aan jezelf te geven, daarom heb ik veel leuke activiteiten en workshops bedacht die daar allemaal bij kunnen helpen.”

Sjoukje Dijkstra / Siem van der Burg / Mireille van der Ham