De Heks van Almen

Drie keer werd de Heks van Almen inmiddels in de Klepper opgevoerd en drie keer was de zaal vol; eenmaal zelfs volledig uitverkocht. We schreven eerder: ‘voor de inwoners van Oudewater met de wereldberoemde waag, die ten onrechte heksenwaag wordt genoemd, is dit een niet te missen voorstelling’.

Het theaterstuk over de ‘heks’ van Almen is beslist de moete waard: een oude gebeurtenis verhaald in een bijzondere vormgeving; af en toe ingetogen en waar nodig ook zeer fel gespeeld met een mooie muzikale omlijsting. Voor aanstaande vrijdag 22, zaterdag 23 en zondag 24 juli is er nog de mogelijkheid om te gaan kijken in een voor deze gelegenheid keurig aangeklede Klepper.

In Europa hebben de vervolgingen over een zeer lange periode plaatsgevonden en de schattingen van het aantal slachtoffers lopen inmiddels op naar maar liefst 95.000. In ons land zouden van medio de 15e tot medio de 17e eeuw zo’n 250 heksenverbrandingen hebben plaatsgevonden; niet zo heel veel, maar uiteraard nog altijd veel te veel. In 1472 vond op het kerkplein van Almen de eerste heksenverbranding van een vrouw in Nederland plaats. ‘Als Aleyda in haar eigen huis wordt opgepakt en meegesleurd naar een bedompte kerker in Zutphen heeft ze geen idee wat de reden van haar aanhouding is. Pas wanneer haar dochter Greetje haar komt opzoeken wordt het duidelijk: Aleyda, de eigenzinnige vrouw die haar krachten en kennis van kruiden gebruikt bij haar werk als vroedvrouw, wordt verdacht van hekserij.’

Schitterend geschreven en schitterend uitgevoerd

De heksenverbrandingen hebben een grote invloed gehad op de positie van de vrouwen in de maatschappij en zodoende ook op de ontwikkeling daarvan. Theatermakers Achterhoek hebben gezocht naar licht in dit afschuwelijke verhaal door heden en verleden moeiteloos met elkaar te vermengen. Hanneke Huurnink, een van de uitvoerende producenten, liet weten dat ze in elke plaats waar ze dit stuk spelen de tekst deels aan die plaats hebben aangepast; zo ook in Oudewater. Zowel Manja Bedner, die de rol van Aleyda zeer overtuigend weet neer te zetten, als Julia Bedner, die af en toe uit de rol van o.a. dochter Greetje stapt en dan wat twijfel zaait, maar die ook met haar strijkkwartet de muziek voor dit stuk gestalte gaf, benoemden de opmerkelijke naam ‘heksenwaag’. Ze hebben uiteraard gelijk, want als er één waag resteert uit het verleden die die naam niet verdient is het juist de waag in Oudewater, want tenslotte is daar nóóit iemand beschuldigd van hekserij, integendeel… - hoewel de naam ‘Heksenwaag’ inmiddels zo is ingeburgerd dat wij hem maar met die naam zullen blijven aanduiden.

Gedenkplek in Oudewater

Na afloop van de voorstelling was het mogelijk om een kaarsje mee te nemen en dat bij het Museum De Heksenwaag aan te steken op een tijdelijke gedenkplek voor alle mensen die Oudewater niet hebben kunnen bereiken. Hier werd veelvuldig gebruik van gemaakt. Manja Bedner en regisseur Heleen Verburg lieten met nadruk weten dat ze veel dank verschuldigd zijn aan Isa van der Wee van Museum De Heksenwaag alsmede aan Wim Westland van De Klepper. Voor meer informatie en tickets: www.theatermakersachterhoek.nl

Aad Kuiper