Lezing ‘Even terug op het oorlogspad’

De Geschiedkundige Vereniging Oudewater organiseert een bijzondere bijeenkomst op donderdag 10 maart in de Tuinzaal van De Wulverhorst aan de Prins Bernhardstraat 2. De toegang is gratis voor leden van de GVO. Voor niet-leden is de bijdrage 2,50 euro. Alle belangstellenden zijn van harte welkom.

Als gastspreker voor deze avond hebben zij de heer Johan Biemans (* 1933) uit Bergeijk uitgenodigd. Bij zijn studie over de luchtoorlog in de Brabantse Kempen kreeg hij in de jaren ‘80 contact met Eric Lapham. Bij de crash van een Wellington bommenwerper, die in de nacht van 21 juni 1943 in Bergeijk is neergestort, was Eric F. Lapham een van drie bemanningsleden die zich met hun parachute hadden gered, twee van hun makkers kwamen daarbij om het leven.

Een van de drie overlevenden kwam nog dezelfde dag in verkeerde handen, Eric F. Lapham (navigator) en E.A. Eames (piloot) in voorlopig veilige handen van de ondergrondse. Bij deze verzetsgroep was bijzonder actief onze stadsgenoot Johan Vierbergen. Deze was commies in Bergeijk en speelde een belangrijke rol bij de zogenaamde pilotenlijn. Hij was dan ook goed op de hoogte van de mazen bij de grensovergang NL/B.

Zo kreeg Johan ook de leiding van de vlucht van Lapham en zijn collega Eames, voorzien van de geheime instructies die gevolgd moesten worden. Helaas is daar onderweg van afgeweken en liep hij zodoende met de twee ‘piloten’ op een brug over de Schelde in Berlare in handen van de ‘zwarte brigade’, met alle gevolgen van dien.

Na zijn arrestatie en berechting is hij uiteindelijk voor zijn heldendaad gefusilleerd. Lapham en Eames overleefden de krijgsgevangenenkampen.

Na het contact met Eric Lapham wist Johan Biemans al zijn vroegere helpers, nog allen in leven, op te sporen. Zelfs de mevrouw die Johan Vierbergen en zijn beschermelingen in Berlare het laatst onderdak gaf en die de concentratiekampen Ravensbrück en Mauthausen had overleefd.

In 1994, bij de herdenking van 50 jaar bevrijding, hebben alle betrokkenen van toen elkaar ontmoet en kunnen vertellen wat ze van elkaar nooit geweten hadden. Samen hebben ze nabij de locatie van de crash een monument onthuld.

Zo was onze spreker in de gelegenheid om al hun belevenissen vast te leggen en te publiceren in zijn boek Bergeijk in oorlogstijd - Bergeijk 1939-1945.

De schrijver zal op donderdag 10 maart hun verhalen van A tot Z kunnen navertellen en zo mogelijk illustreren met foto’s en andere documentatie. Johan Biemans heeft als jonge knaap onze Johan Vierbergen nog gekend. De buurman van de familie Biemans had het kantoor van de dienstgeleider waar de commiezen elke dag hun orders haalden en hun rapporten en smokkelvangsten brachten.

Al kort na de bevrijding in 1945 werd in het oude raadhuis van Bergeijk een herdenkingssteen ter ere van enkele oorlogsslachtoffers geplaatst, met de naam van Johan Vierbergen in gouden letters.

Zeer terecht eert de stad Oudewater haar oorlogsheld met de Johan J. Vierbergenweg, opdat wij nooit vergeten. De lezing zal een gedenkwaardige herinnering zijn aan een zwarte bladzijde uit onze eigen geschiedenis van de oorlogstijd.