Blik op ... Oorlog

Veel heb ik de laatste dagen gedacht aan 9 november 1989. Na een bezoek aan de Duitse Democratische Republiek (beter bekend als de DDR of Oost-Duitsland) in het kader van een uitwisseling tussen kerkelijke gemeenten aan beide zijden van het IJzeren gordijn in 1983 en een werkbezoek aan Oostenrijkse vakbondscollega’s in de zomer van 1989 begon het erop te lijken dat de Muur zou gaan vallen. Daar had dat werkbezoek natuurlijk helemaal niets mee te maken, maar we brachten in de zomer van 1989 een bezoekje aan de Neusiedler See, waar de grens tussen Oostenrijk en Hongarije doorheen liep en de wachttorens om die grens te bewaken midden in het meer stonden en je met je neus op de feiten werd gedrukt. Nu was de grens tussen de DDR en Hongarije toen al zo lek als een mandje en vele Oost-Duitsers ontsnapten aan hun land via die grens. Maar die muur, die stond er nog. Men had ons in Oostenrijk verteld dat mogelijk in de zomer van 1990 een fietsroute rond het meer kon worden geopend, dus door zowel Oostenrijk als Hongarije.

En toen viel op 9 november de muur. Ik woonde in die tijd in Raalte en Berlijn was maar een paar uur rijden. Het was op een donderdag en ik moest de volgende dag werken, maar ik heb mijzelf stevig in de hand moeten houden om niet van pure vreugde in de auto te springen en de Berlijners te gaan helpen dat feest te vieren. Het betekende ook het begin van het einde van de Sovjetunie, die twee jaar later uiteenviel. En daarmee kwam ook een eind aan de ‘Koude Oorlog’ waarbij het westen en het oosten elkaar in toom hielden met de dreiging van nucleaire verwoesting. We haalden collectief en opgelucht adem. Nooit meer oorlog (nou ja, behalve op de Balkan dan).

Nu, 32 jaar later, zit daar in dat bolwerk op het Rode Plein een oude verbitterde man die vindt dat het oude Russische Rijk weer terug moet komen. Te beginnen met de rest van Oekraïne, na de annexatie van de Krim in 2014 en het erkennen van twee opstandige ‘republieken’ in het oosten van dat land. En is, 77 jaar na de laatste wereldbrand, de hete oorlog weer terug op ons continent.

Vanmiddag, het is op het moment van schrijven zondagmiddag, werd bekend dat Putin zijn nucleaire troepen in verhoogde staat van paraatheid heeft gebracht. En het westen wordt gedwongen toe te kijken hoe 44 miljoen mensen het slachtoffer worden van de ambities van één enkele man. Die beschuldigingen uit van volkerenmoord en neonazisme. Boos ben ik, en bang. Leert de mens nou nooit van zijn verleden? Blijkbaar niet.

Trudie Scheerpenzeel