Herdenken en vrijheid vieren

Een coronaproof reis door het verleden van Montfoort

Dit jaar organiseren Stichting Koningsdag en het 4 en 5 mei comité Montfoort een interactieve Vrijheidsspeurtocht in Montfoort. Deelnemers aan de speurtocht nemen een duik terug in de tijd. Ze worden meegenomen aan de hand van een audiodagboek. Tijdens deze tocht herleven voor de speurders de verhalen van toen en gaan daarnaast op zoek naar een belangrijke code die ze moeten kraken. Deze code is verborgen in winkeletalages. Het zijn werkelijke voorwerpen uit de oorlogsjaren. Aan ieder voorwerp zit een vraag. Alle juiste antwoorden vormt de code die uiteindelijk gekraakt moet worden. Deze voorwerpen zijn grotendeels beschikbaar gesteld door Stichting Oud Montfoort (SOM).

Nynke Vergeer van het 4 en 5 mei comité vertelt: "Vorig jaar hadden we 75 jaar vrijheid, maar werden alle activiteiten afgelast. We hadden gehoopt het dit jaar in te halen, maar dat gaat niet door. Dus zijn Hans Elzas en ik gaan brainstormen samen met Ad Spruit van stichting Koningsdag Montfoort, Kees Bazuine en Joke de Wissel-van der Does. We wilden iets doen met herdenken en vieren. Zo kwamen we op het idee van een speurtocht. Mark te Poele van Mark Your Event hebben we gevraagd aan te haken en te helpen. Hij heeft meegedacht en de speurtocht verder technisch vormgegeven."

Mark die eveneens de Oranjespeurtocht in 2019-2020 bedacht rond Koningsdag, vertelt: "Toen hadden we een QR-tour opzet, maar dan met ludieke filmpjes in de opzet van Lucky tv. Dit is een hele andere toon. De vraag is dan: hoe ga je dat doen? We hebben nu vooral met audio gewerkt. Als je een QR-code scant, wordt een audiofragment gestart en af en toe zie je beelden van de plek waar je op dat moment bent. De stem die je hoort is iemand die je vanuit het verleden toespreekt en verhalen vertelt, als in een audiodagboek. Daardoor beleef je het verhaal echt mee. De verhalen zijn verdeeld over het begin van de oorlog, het midden van de oorlog en het eindigt met de bevrijding. Bij het begin gaat het over de bombardementen op Montfoort. Dan hoor je ook geluiden van overvliegende vliegtuigen."

Oude radio

De organisatie van de speurtocht wil met name de jeugd aanspreken, maar denkt dat de speurtocht niet geschikt is voor de jongste kinderen. "Je hebt er wel heftige verhalen tussen zitten", aldus Kees Bazuine, die door de comités gevraagd is te ondersteunen bij het vertellen van de historische feiten. "Bijvoorbeeld over Abraham Colijn. Hij is bij een dropping in de Waard omgekomen. Zo komen we aan de Abraham Colijnhof.

"Ik kende de Abraham Colijnhof, maar had daar geen idee van", zegt Mark. "Het is echt heel educatief en leerzaam." Ook de voorwerpen zijn interessant, vindt Kees. "Zo hebben we deze oude radio meegenomen, die komt in een etalage te staan." Hij laat daarbij een afbeelding zien van een groep mensen die heel ingespannen naar eenzelfde soort radio luistert. "Met elk voorwerp komt een verhaal, waaruit mensen leren hoe het in die tijd was, en wat er gebeurde. Een voorbeeld: In 1943 werd door de Duitsers het luisteren naar de radio verboden. Zij waren bang, dat de door de BBC uitgezonden toespraken van koningin Wilhelmina de Nederlanders te veel zouden beïnvloeden. Ieder, die er één had, moest zijn radio inleveren. Velen deden dat niet en luisterden toch stiekem. Overdag werd de radio verstopt. De radio op de foto werd achter een dubbele kastwand verstopt en is uit 1937."

Initiatiefnemers van de speurtocht zouden het vooral leuk vinden als ouders, of opa's en oma's hun (klein)kind begeleiden. "Iedereen zit toch opgesloten. Bovendien maken we hiermee duidelijk dat er vlakbij Utrecht echt een mooie plek is die het bezoeken waard is", zegt Kees met een knipoog.

Nynke heeft grote passie voor de 4 en 5 mei herdenking. Ze werd gevraagd door Hans Elzas, die haar tegenkwam op het kerkhof aan de Julianalaan waar ze samen met haar jonge kinderen bloemen legde op de graven van de omgekomen piloten. Ze liet zich niet twee keer vragen en zo is ze sinds dit jaar betrokken bij het maken van de plannen rondom de herdenking en het vieren van Bevrijdingsdag. Ze zegt vooral de jeugd te willen bereiken, zodat ze nadenken over wat vrijheid is. "Ik wil ze graag leren dat vrijheid niet vanzelfsprekend is, en het niet altijd zo is geweest."

Tijdens de speurtocht, die gemiddeld een uur tot anderhalf uur in beslag zal nemen, zijn er acht QR-codes en dertien voorwerpen die gevonden moeten worden. Het verhaal is gebaseerd op lokale gebeurtenissen tijdens de oorlog. Volgens Mark, Nynke en Kees zullen de verhalen zo meer gaan leven dan de verhalen die iedereen al kent. "Je kunt de foto's van toen vergelijken met nu. Dan krijg je ook een beeld erbij." Met de speurtocht kunnen prijzen gewonnen worden; de hoofdprijs is een toegangsticket tot het Nationaal Militair Museum en daarnaast zijn meerdere kleine prijzen te vergeven zoals een Vrijheidsspel."

Het 4 en 5 mei comité Montfoort heeft naast de speurtocht ook twee verschillende kaartenacties ontwikkeld waarmee iedere inwoner van Montfoort het begrip Vrijheid zelf inhoud kan geven. Nynke vertelt: "De eerste kaartenactie is de Amnesty Groetenkaart waarmee mensen politieke gevangen een hart onder de riem kunnen steken. De tweede is ontwikkeld om elkaar een bemoediging of wens te sturen in deze lastige tijd. Deze kaarten zijn overal in Montfoort gratis verkrijgbaar."

Info

De speurtocht begint vanaf de R.K. Kerk aan het Pastoor Spaanplein. Je hebt verder niets anders nodig dan alleen je smartphone met QR-reader, het invulblad met pen en natuurlijk frisse zin!
Meer informatie: comite4en5mei.montfoort@gmail.com. Hou ook social media in de gaten. Het 4 en 5 mei comité Montfoort is terug te vinden op Facebook.

Sjoukje Dijkstra