Energietransitie: Een win-winsituatie in de polder

't Wordt nog flink puzzelen om zo'n klein land als Nederland in te richten voor zo veel miljoen inwoners die allemaal een elektrische auto en een elektrische tandenborstel willen. De samenstellers van de RES (Regionale Energie Strategie) zien toch ook lichtpuntjes te midden van het landschapsbederf dat ze voor ons in petto hebben. Soms is er een combinatie mogelijk waarbij en energie opgewekt wordt en gelijktijdig een andere bijdrage aan vermindering van de uitstoot van broeikasgas geleverd wordt.

In het veenweidegebied (Oudewater, Montfoort en de Krimpenerwaard liggen er midden in) zijn hele vierkante kilometers grond waar de bodem bedenkelijk snel daalt. Waarom daalt de bodem? Omdat die verdroogt. Waarom verdroogt die? Omdat het waterpeil in de polder laag gehouden wordt. De veengrond, op sommige plekken een laag van wel 15 of 20 meter dik, oxideert daar waar het water weg is en de lucht erbij kan. Het veen verteert en wordt, net als de turf die we vroeger lieten drogen en verbrandden, omgezet in CO2 en waterdamp. Die CO2 draagt bij aan de opwarming van de aarde. Als we dat eens konden stoppen... Maar waarom malen de windmolens en de elektrische gemalen die polders dan zo droog? Omdat anders de koeien veel te diep in de bagger zakken, hun enkels verzwikken, meer moeten zwoegen en daartoe meer energie gebruiken die ze tekortkomen om meer melk te maken, omdat de boer nog bredere klompen nodig heeft en nog bredere banden om zijn tractor, daarom moet de bovenste bodemlaag droog. In zompige gebieden in het zuidwesten van Frankrijk houden ze daarom kleinere koetjes die minder wegen en minder voer nodig hebben, maar ook minder melk en vlees geven: een keuze.

In de plannen van RES Utrecht-West komen die gebieden met bodemdaling ook ter sprake: je kunt er zonnepanelen op houden in plaats van koeien. Dan kan het waterpeil omhoog en als de bovenlaag weer doordrenkt is van water klinkt die niet langer meer in. Het niet langer hoeven bemalen spaart bovendien stroom. Minder koeien betekent ook minder stikstofuitstoot, en terwijl een jaar geleden de bouw moest worden stilgelegd vanwege een bovenmatige uitstoot van stikstof (al lang weer vergeten vanwege nieuwe belangrijke zaken die ons bezighouden) zou die besparing in de gebieden met bodemdaling mooi meegenomen zijn. D66 een beetje zijn zin, de boer heeft een vervangend inkomen van zijn land vanwege de zonnepanelen die er staan, hij beheert de houtwallen die de zonnepanelen aan het zicht vanaf de openbare weg onttrekken; tot zover de suggestie van de RES. Het hiernavolgende is dichterlijke vrijheid: onder de zonnepanelen (die op pootjes, een beetje uit elkaar staan) kan de boer kippen met vrije uitloop, konijnen, hazen, fazanten, geiten en schapen houden.

De kleuren en de vorm van de arceringen geven aan om wat voor gebieden het gaat, met welke mogelijkheden en beperkingen als cultuurhistorische waarden, stiltegebieden, bodemdaling, bebouwing. Concept betekent dat de invulling nog niet definitief is, omdat er nog een openbare inspraakronde en besluitvorming nodig is.

Otto Beaujon