Gehoord

Trudie Scherpenzeel

Al sinds jaar en dag is participatie van burgers in de totstandkoming van overheidsbeleid (en niet alleen dat van gemeenten) een heikel punt. Dat was zo toen ik zelf nog in de politiek zat en die participatie vooral vorm kreeg via wat toen ‘inspraakavonden’ heette. Schering en inslag was, dat één of meerdere tegenstanders lang en luidruchtig het woord voerden, voorstanders niet aan bod kwamen vanwege het monopoliseren van de tijd door de tegenstanders en je van die inspraak dus niet wijzer werd. Hoewel sindsdien vele verschillende vormen van participatie zijn uitgeprobeerd is het er niet beter op geworden. En al helemaal niet vanwege de huidige polarisering. Het nieuwe toverwoord is ‘je gehoord voelen’. Maar dat betekent nog steeds niet dat je tevreden bent als je na dat horen geen gelijk hebt gekregen. Want je gehoord voelen betekent in het huidige spraakgebruik vooral dat je gelijk hebt gekregen. En dat is niet anders dan vroeger. Ik kan mij nog herinneren dat op een avond, tijdens de behandeling van de jaarlijkse ‘bomennota’ (toentertijd een jaarlijks gebeuren) er zoveel verschillende en tegenstrijdige wensen naar voren kwamen over dezelfde stukjes openbaar groen dat het een absolute onmogelijkheid werd om iedereen tegemoet te komen. Ik heb dat toentertijd tijdens de vergadering ook tegen de publieke tribune gezegd. Nadat alle burgers hun wensen naar voren hadden gebracht heb ik letterlijk gezegd, dat ‘wat wij vanavond ook besluiten te doen: het is duidelijk dat een deel van u ontevreden naar huis zal gaan’.

Vanaf 1 januari van volgend jaar is de Omgevingswet een feit. Naast alle moeilijkheden met automatisering die er nog niet klaar voor zou zijn gaat dit zeker en vast ook een probleem vormen voor de voorgeschreven ‘participatie’. Het zal nog steeds zo zijn dat de wantrouwende burger deel zal nemen aan die participatie en de vertrouwende burger die iets een goede ontwikkeling vindt het niet nodig zal vinden om te reageren. En er zodoende nog steeds geen evenwichtig beeld zal ontstaan van voor- en tegenstanders en geen zicht zal zijn op argumenten vóór een voorstel.

Ik zie eigenlijk maar één mogelijkheid en dat is de instelling van burgerplatforms met een vaste bezetting waar werkelijk over voor en tegen kan worden gediscussieerd. Met een goeie voorzitter, die voorkomt dat er één of twee de hele discussie domineren. En waar in de adviezen van die platforms een gewogen gemiddelde van de meningen wordt weergegeven, zodat een bestuurder daar ook werkelijk een beeld van krijgt. Anders blijft het voortmodderen.