Boer Koos van der Wind uit Montfoort is continu bezig met verduurzaming

‘Als we het niet hier verbouwen, moeten we het elders halen.’

Met de Kamerbrieven van eind november werd de druk op de agrarische sector opgevoerd. Boer Koos van der Wind uit Montfoort blijft desondanks positief. Voor geen stopbonus ter wereld zal hij ophouden met boeren. Koos beschouwt het als zijn verantwoordelijkheid om duurzaam voedsel te verbouwen. “Als dat elders in de wereld moet gebeuren kost het twee tot driemaal zoveel aan CO2. En gaat het gepaard met minder dierenwelzijn en verminderde voedselveiligheid. “

Koos van der Wind verzamelt al jaren gegevens voor de Universiteit Wageningen voor onderzoek naar mogelijkheden om de sector te verduurzamen: “Het is nodig.” Ruim twintig jaar geleden stapte hij in de maatschap van zijn ouders. Koos van der Wind heeft nu in maatschap met zijn vrouw zeventig koeien lopen op hun grond in Montfoort. Sinds het begin heeft hij geïnvesteerd in zo efficiënt en duurzaam mogelijk boeren. Bijvoorbeeld met klaver verbouwen om luchtstikstof te binden. Op een perceel heeft hij kruiden ingezaaid. “Dat is een proef met coöperatie De Samenwerking uit Haastrecht om iets te doen met de vraag vanuit de melkfabrieken om de biodiversiteit te vergroten.”

Grip op gras

Voor Universiteit Wageningen doet Koos metingen aan gras en volgt een specifiek maaibeleid, waarbij gekeken wordt naar de kwaliteit van het gras en de uitstoot van stikstof en methaan. Het meten begon vijf jaar geleden. “Het eerste jaar hebben we vooral gemeten. Nu zijn we zover dat we onderzoeken of we met bepaalde maatregelen ook reductie van uitstoot kunnen bereiken. Onze metingen vullen we in in een app, en krijgen daarmee een veel beter beeld waar we willen weiden en waar we willen maaien. Een variabele is het weer en de datum waarop de koeien naar buiten gaan, maar dankzij dit meetsysteem, (“Grip op gras”) weten we exact of we moeten bijvoeren of niet. Zo zorgen we voor doorlopend voldoende weidegras op de juiste lengte en met de beste voedingswaarde.”

Weidevogels

Boer Koos ziet met lede ogen hoe provincie Utrecht ruim 100.000 huizen, die ze nog willen bouwen, gecompenseerd moeten worden met 10.000 ha zogenaamde nieuwe natuur en recreatie. “Die worden dan uit de landbouw weggehaald, en dan doen we alsof dat een verbetering is voor de natuur. Ik kan je verzekeren: Kijk naar polder Broek en Blokland tussen IJsselstein en Montfoort. Vroeger zaten daar weidevogels. Sinds Staatsbosbeheer het gebied onder beheer heeft, wordt er geen mest meer uitgereden en wordt alles eenmalig na 15 juni gemaaid. Doordat er geen mest is, zijn er weinig insecten en daarmee weinig te eten voor de jongen. Vervolgens krijgen de boeren de schuld dat het slecht gaat met de weidevogels. Juist op de plekken, waar bijvoorbeeld maïs verbouwd wordt en waar koeien lopen, daar komen weidevogels op af.” Als voorzitter van de Weidevogelvereniging liggen de weidevogels hem ook nauw aan het hart. “Op een perceel heb ik een plasdras aangelegd. Daardoor is de grond vochtiger, waardoor ze met hun lange snavels beter in de grond kunnen komen. In korte tijd zijn we van een paar nesten naar enkele tientallen nesten gegaan. Vergelijk dat met de natuurgebieden van Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten en je ziet een enorm verschil. Ook in het bodemleven. Zonder bemesting verarmt de grond. De begroeiing neemt af en daarmee ook de opname van luchtstikstof en CO2. De grond houdt het vocht minder goed vast. Met andere woorden: minder ‘natuur’ dan bij ons op het boerenland.”

Koos spreekt met passie als hij betoogt waarom Nederland bij uitstek een agrarisch land is. “Het is een laagland met veel rivieren. Daardoor hebben we hier veel vruchtbare grond. Als land hebben we ook een goed klimaat. Het is nooit te warm of te koud en er is vocht genoeg. Daarom wil het hier geweldig groeien. Zo kunnen we hier met een lage footprint, goed duurzaam voedsel produceren. Dat we daar ook nog wat van kunnen exporteren, is een groot voordeel. Wat hier goed gaat, moeten we hier doen. Het is daarnaast prima dat we koffie en bananen importeren.”

Extra drive

Koos en zijn gezin zijn de derde generatie. “De oudste (22) ziet het wel zitten om het bedrijf over te nemen. Ik heb gezegd: ga maar wat anders doen, want het wordt toch niet gewaardeerd. Maar ik vind het mooi dat ze ermee verder willen. Het geeft ook wel een extra drive om ervoor te vechten.”

Koos houdt zijn hart wel vast. “Kunnen we op tegen die lobby die er zit? Ik heb er een hard hoofd in. Zouden wij ons bedrijf moeten halveren of zelfs opgeven terwijl er wereldwijd letterlijk honderden miljoenen mensen honger lijden? Ik vind dat wij een verantwoordelijkheid hebben om voedsel te produceren, met een zo laag mogelijke footprint.”

Koos van der Wind zal ook spreken op de Tour de Boer informatieavond die vrijdag 9 december gehouden wordt in Polsbroek.

Sjoukje Dijkstra