‘Ziek, zwak, …. Zorg’ in de Knoperij

Het Stadsmuseum, de Knoperij in Montfoort, heeft weer een nieuwe expositie op touw gezet. De eerste van 2022! Het team dat de expositie opzette is heel blij met het eindresultaat. Er kwamen niet alleen bijzondere voorwerpen en instrumenten boven water, maar ook schitterende verhalen en bijzondere wetenswaardigheden. De expositie is meer dan de moeite waard. Voor de ouderen onder ons om herinneringen op te halen, voor jongeren om te kijken hoe het er vroeger in de zorg aan toe ging. In maart en april komt er een aantal keren een heuse middeleeuwse chirurgijn langs die spreekuur komt houden in De Knoperij.

In de coronapandemie ontstond bij de Stichting Oud Montfoort het idee om de zorg centraal te zetten in een volgende expositie. Hoe was de zorg vroeger geregeld? Welke besmettelijke ziekten had je toen? Hoe ging men daar toen mee om? Hoe werd voor de ouderen gezorgd en voor de wezen? Maar ook, hoe was de zorg voor de pasgeborenen? Met deze vragen werd in de geschiedenis van Montfoort gedoken.

Het expositieteam onder leiding van Lex van Wijk dook in de archieven. Er kwamen bijzondere verhalen naar boven. Lex: “Epidemieën als corona waren er vroeger ook. Wat te denken van de pest, de cholera, lepra of hondsdolheid? De omstandigheden waren eeuwen geleden natuurlijk een stuk onhygiënischer. Het was niet makkelijk om iemand bij een besmettelijke ziekte goed te isoleren, maar ze deden wel erg hun best. In de expositie wordt verteld hoe het stadsbestuur dit regelde. Montfoort had zelfs een eigen ziekeninrichting daarvoor aangewezen. Waar? Dat kan je in de expositie ontdekken”.

Ans van Vliet, lid van het expositieteam, was vroeger zelf wijkverpleegkundige en stelde spullen uit haar opleidingstijd beschikbaar. Ans:” Oudere mensen kennen de verhalen nog van zuster Boonzaaier die in haar grote bruine leren jas op haar Solex de baby’s thuis bezocht. Je had ook zuster Sengers. Zelf werkte ik met zuster Verburg samen. Het was een mooie tijd. We hebben een babyweegschaal van het consultatiebureau staan waar menige Montfoortse baby in gelegen heeft “. Ans bewaarde ook haar lesmateriaal waarin in de inleiding ‘de 10 geboden voor Verplegenden’ stonden. Verplegenden van tegenwoordig zullen hun ogen niet geloven. Het eerste gebod was bijvoorbeeld: ‘Word dan pas verpleegster als ge het woord ‘dienen’ vol vreugde in uw banier moet schrijven; dat ge in de ziekenkamer vol van Uw zieke, leeg van Uzelf moet zijn. ‘

Lex is er trots op dat de hele lijst van dokters vanaf 1551 naar boven is gekomen. Lex: “Bij weinig mensen is bekend dat Montfoort een zeer beroemde dokter heeft voortgebracht: IJsbrand van Diemerbroeck (1609-1674), een burgemeesterszoon. Dankzij zijn kunde is de pest voor een groot deel ingedamd. Hij werd later hoogleraar en genoot en geniet nog steeds groot internationaal aanzien.

Het expositieteam kreeg zoveel boven water dat het niet in één expositie paste. Er moesten keuzes worden gemaakt. Montfoortse dokters en apothekers stelden mooie voorwerpen ter beschikking, maar ook uit de Oudheidkamer is er uniek niet eerder getoond materiaal.

Stadsmuseum De Knoperij heeft tegelijkertijd haar openingsdagen uitgebreid naar 4 dagen per week: woensdag-, donderdag- en vrijdagmiddag tussen 12.30-16.00 uur en op zaterdag van 10-16 uur. De expositie duurt tot 21 mei 2022. Daarnaast is de gasttentoonstelling ‘25 jaar Marcello’ nog enkele weken te zien.

Siem van der Burg