Aad met de schaatsen onder zijn arm, in 1997.
Aad met de schaatsen onder zijn arm, in 1997. pr

Geweldige herinneringen aan de Elfstedentocht

Algemeen

Haastrechtenaar Aad Smit is een sportieve doorzetter. Behalve twee keer de marathon van New York heeft hij ook drie keer de Elfstedentocht op zijn naam staan.

Donderdag 21 februari 1985. De toen in Waddinxveen woonachtige Aad Smit brak zijn wintersportvakantie samen met zijn vrouw af om aan de Elfstedentocht mee te kunnen doen. Hij was toen 35 jaar oud en had zoals hij zelf zegt een grote mond, lekker brutaal. “Je bent op zo’n leeftijd in de bloei van je leven.” Samen met zijn vriend Bert ging hij deze uitdaging aan. Een beetje impulsief misschien, want van schaatsen waren ze zeker niet vies, maar ze hadden geen ellenlange kilometers in de benen. Daar stonden ze dan, een nacht tussen de doorgewinterde boeren in de rij voor de loketten van het VVV-kantoor in Leidschendam, om een kaartje te bemachtigen.

Handel

Aad en Bert hadden samen al de grootste lol voordat de tocht überhaupt begon. In Waddinxveen gingen zij naar de fietsenmaker die ook schaatsen verkocht. Daar lieten zij zich goed voorlichten. Op de vraag wat zij nou echt nodig hadden kwam de fietsenmaker met een gezonde reep, om de juiste energie aan voedingsstoffen binnen te krijgen. Aad vertelt: “Wij zagen daar handel in, dus we hebben het hele doosje repen opgekocht. Zo ook met de kaarten om aan een startbewijs te komen. Je mocht een nummertje trekken zoals je bij de Bakker ook doet om te zien wanneer je aan de beurt bent. Bert liet zich op de grond vallen met een nummertje in zijn hand waardoor er een hele rits van die nummertjes volgden! We hebben zoveel lol gehad met die kaarten doorverkopen, dat was natuurlijk business. We kwamen daar aan met rugzakken vol rotzooi, niet te sjouwen. Daar hebben we later natuurlijk wel wat in moeten doseren, anders zouden we met die rugzak alleen al door het ijs heen gaan!”

Biefstuk met roze poeder

Een slaapplaats was geregeld bij vrienden in de buurt van Leeuwarden. “Het was zó koud. Je had ik weet niet hoeveel lagen kleding aan en nog had je het koud. In die tijd kon je dan nog douchen met zo’n straalkacheltje erboven. ‘s Ochtends om 4:00 uur zaten we bij die mensen aan de biefstuk. Daar ging een roze poeder overheen, dat moest je energie geven. Dat wilden wij er natuurlijk ook op, dus zodra die mensen even wegliepen hebben we flink wat eroverheen gedaan en door de jus geroerd”, lacht Aad.

It giet oan

Op 20 januari 1985 werd de Elfstedentocht in eerste instantie afgelast, omdat het ijs aan het dooien was. Daarna volgde opnieuw een ijzige vorstperiode, waardoor de Elfstedentocht een maand later alsnog gereden kon worden. 16.179 tochtrijders en 276 wedstrijdrijders deden een poging het felbegeerde kruisje te bemachtigen.

“Om zes uur gingen we van start. Om bij de start te komen moest je eerst nog ruim een kilometer lopen vanaf de Frieslandhal. Daar ging je dan; tussen een groep van zo’n 500 deelnemers. Bij het eerste bruggetje dat je na de start tegenkwam stond ‘nog 199 km’, dan dacht je wel even: oké, dat wordt een barre tocht. Wij startten met z’n vieren. Naast Bert, nog twee bekenden van ons. Maar we zijn elkaar allemaal kwijtgeraakt. Zo’n 59 km voor de finish zag ik nog één van de kinderen van die mensen waar we gelogeerd hadden, maar verder doe je het alleen, tussen allemaal vreemden.”

Uitgereden

Van de vier mannen is Aad uiteindelijk de enige die de tocht uitreed. Hij vertelt: “Het moment dat je Franeker inkomt is zo ontzettend indrukwekkend. Dat publiek, het applaus, alsof je in je eentje de oorlog gewonnen hebt! Maar als je dan de hoek omrijdt is het ineens helemaal donker en ben je weer alleen. Met een helikopter boven je hoofd om licht bij te schijnen leg je dan weer kilometers af. Op sommige stukken stond er zo veel wind en dat is echt zwaar. Dan had je geluk als je een grote vent vond waar je achter kon gaan schaatsen, zolang die vent je tenminste niet in de gaten had!”

Dat mensen helemaal de weg kwijt waren onderweg kon Aad goed merken. “Dan reden we op een bocht met riet af en daar zag je de mensen zo rechtdoor het riet inrijden. Of bijvoorbeeld een van die vrienden had geen bril op, omdat ze dachten dat dat niet nodig was. Hij liep zo het fietsenrek in toen hij het ijs afstapte, zijn ogen waren bevroren.”

Tien kilometer voor de finish was er nog een geheime controle. Op deze manier hadden mensen geen kans om bijvoorbeeld met de auto een stuk af te snijden en weer op te stappen. Uiteindelijk is Aad die dag om 21:57 uur bij de finish in Leeuwarden aangekomen. “Het gevoel als je dan binnenkomt is onbeschrijfelijk. Je voelt je een kampioen.”

Once in a lifetime

Aad omschrijft het geweldige evenement als een ‘Once in a lifetime’. “Hierna voelde het toch wel alsof je bij de grote jongens hoorde.” Maar het bijzondere is dat Aad het niet bij een Once in a lifetime gehouden heeft. Hij reed hem in 1986 nogmaals en vijfentwintig jaar geleden, in 1997, gewoon nog een keer. “Ik heb er al die keren zo onvoorstelbaar van genoten. Na de eerste keer ben ik lid geworden van de Elfstedentocht, dat ben ik nu nog steeds. Als je in mijn hart kijkt zou ik zo graag nog een keer meedoen. Sterker nog, als er weer een tocht zou zijn zou ik zo opstappen. Dan zien we wel wat er lukt. Mijn startnummer is een heel stuk omhooggegaan. Ik had de eerste keer startnummer 12804 en zou nu ergens in de 300 staan, vlak achter de wedstrijdrijders.

Alles door een gele bril

In 1997 reed Bert mee langs de route in de auto waar hij voor de vorm ‘Pers’ op had gezet. Aad zijn zoon Bas reed in deze auto mee en kon zo een paar keer langs de route zijn vader aanmoedigen en bij de finish opwachten met een bos bloemen. Aad vertelt dat hij onderweg steeds dacht dat die auto van die vreemde gele lampen had, dat had hij naar zijn idee nooit eerder gezien. Na zich daar heel wat kilometers over verwonderd te hebben kwam hij erachter dat dit aan de gele glazen van zijn skibril lag die hij op zijn hoofd had.

Als Aad aan deze onvergetelijke ervaringen in zijn leven terugdenkt heeft hij veel waardering voor de organisatie van de Elfstedentocht. “Het is zo’n enorm spektakel, alles bij elkaar. Het publiek, de deelnemers, de finish. Maar vooral het gevoel. Geweldig!”

Mireille van der Ham

In het plakboek, netjes bewaard tussen alle info over de tochten.
Aad Smit. Nog altijd een vitale man.
Afbeelding
Boomband spijkeren 1 uur geleden
Afbeelding
Kruiswegviering 3 uur geleden
Afbeelding
Oud IJzer actie Ons Genoegen 6 uur geleden
Een foto van het team. Helaas was Norah afwezig.Boven: Frank, Cees, Selina, Isa, Shewit, Liv, Jasmijn, Charlie, Guido.Onder: Fabiënne, Olivia, Eva, Amber, Fayenne.
Montfoortse MO11-1 stelt kampioenschap veilig 20 uur geleden
Afbeelding
Ouderen-zangmiddag in Linschoten 22 uur geleden
Filmavond ‘De Acht Bergen’
Deze week in Concordia 23 uur geleden
"We hebben hard geoefend en ik ben heel trots!", aldus kampioen Yara
Yara Nederlands kampioen 27 mrt, 14:00
Afbeelding
Volleyballers Jupiter Heren winnen 27 mrt, 11:00