Meimaand is Maria maand

De Mariakapel als stempelpost en plek van genezing en dankbaarheid

Voor katholieken is meimaand is Mariamaand. In kader van deze maand lichten we in De IJsselbode graag twee kapellen uit in deze regio. De bedevaartspek bij de St. Barnabaskerk in Haastrecht en de Maria van Achthoven in Montfoort.

Maria in Haastrecht, een plek om te overdenken en tot rust te komen

Adriaan Houdijk was initiatiefnemer om in een uitbouw van de pastorie van de St. Barnabaskerk in Haastrecht een Mariakapel te bouwen. Dit was van hem een wens en tevens een droom. Dit heeft te maken met het feit dat hij veel tot Maria bidt en daar put hij veel kracht uit.

Het is onbekend wanneer de uitbouw is gebouwd en welke functie die heeft gehad. Enkele jaren geleden heeft men van binnenuit de ruimte opengebroken en hier stond een grote ijzeren kluis. Helaas was deze leeg. De muur is nu weggebroken en er kon gewerkt worden aan een buitenkapel. Met vrijwilligers is Adriaan Houdijk aan de slag gegaan. Hij merkt op dat hij veel waardering heeft voor Henk Boere die al het metselwerk heeft gedaan en Ton van Dijk voor al het sloopwerk.

Op zondag 8 september 2019, op de dag van de viering van het Feest van Maria Geboorte werd na de Eucharistieviering de Mariakapel door pastoor van der Mee ingezegend en daarmee geopend. Op het moment dat Adriaan met het idee kwam om een Mariakapel te bouwen zei zijn echtgenote Tiny Houdijk direct: "Dan ga ik het onderhouden." En dat doet ze nu ook. Dit houdt in dat zij drie keer in de week naar de kapel gaat om de bloemen te verzorgen, de kaarsjes aan te vullen en één keer in de week maakt ze het schoon. Zelf steekt ze ook vaak een kaarsje op. Dit is dan een moment van bezinning, waarin zij bidt tot Maria ter Weghe.

De buitenkapel

In de kapel zijn bidstoeltjes, in de zijmuur een glas-in-loodraam met Jacobus de pelgrim en er staat een beeld van Maria ter Weghe van 80 cm groot, gemaakt door Felicia Felix. Met een ijzeren hekwerk eromheen. De kapel geeft parochianen, pelgrims en andere voorbijgangers op elk moment van de dag goede mogelijkheden bij Maria ter Weghe te bidden, een kaarsje op te steken of een bloemetje te brengen. Maria ter Weghe wordt sinds 1647 in Haastrecht vereerd. Paters Jezuïeten hebben het beeldje destijds uit Foy bij Dinant mee naar Haastrecht genomen en sindsdien wordt van vele wonderbare genezingen en gebedsverhoringen melding gemaakt. De eretitel 'ter Weghe' duidt op het feit dat het beeldje van Maria ook bij zieken wordt gebracht.

Pelgrims

Tiny vindt dat de kapel druk wordt bezocht. Er komen vooral veel parochianen. Het valt Tiny op dat ook niet-kerkelijken een kaarsje komen opsteken. Dit als teken van bezinning en men zoekt vooral in deze coronatijd naar rust. Verder komen er veel pelgrims. De kapel ligt op de pelgrimsroute naar Santiago de Compostela. Er is een stempelpost en de bedevaartgangers kunnen op hun tocht langs de bedevaartsplaatsen een stempel in hun dagboek zetten. Het stempel is speciaal voor de St. Barnabaskerk ontworpen. De afbeelding bestaat uit de Jacobsschelp, kenmerkend voor de pelgrim en de vermelding van Maria ter Weghe. Verder merkt Tiny op dat veel fietsers met mooi weer de kapel zien staan en afstappen om het te bezoeken. Zij kan dat onder meer afmeten aan de kaarsjes die worden aangestoken. "Als ik er ben vragen de toeristen vaak of zij in de kerk mogen kijken. Meestal heb ik de sleutel bij me. Zij vinden het heel leuk om de kerk van binnen te zien en vinden deze heel mooi.

Het intentieboek

De kapel wordt over het algemeen gewaardeerd. Er ligt een intentieboek waarin regelmatig geschreven wordt. Soms vragen mensen om steun van Maria bij ziektes, eenzaamheid of bij het zoeken van een baan. Of zij vragen of deze coronatijd ten einde kan komen. Ook wordt Maria bedankt voor alle liefde en gezondheid. Men kan er allerlei verhalen in kwijt. Zo vindt iemand uit Gouda dat het een prachtig kapel is waar ze graag vanuit Gouda naar toe wandelt. En een ander schreef: "Dat we allen eerlijk kunnen zijn tegenover onszelf en alle anderen en elkaar met liefde en respect mogen behandelen." Het zijn de meest uiteenlopende vragen en opmerkingen. Tot slot zegt Adriaan: "Eigenlijk is deze Mariakapel iets van ons samen. Ik heb hem met veel vrijwilligers gebouwd en Tiny heeft er genoegen in om het te onderhouden. Het is een plek om te overdenken en tot rust te komen." Tiny Houdijk verzorgt de bloemen in de Mariakapel.

Madeliefjes voor Maria van Achthoven

Tijdens de Tweede Wereldoorlog tot begin jaren '50 was ze zwart. Wie dat had gedaan, dat wist niemand. In de jaren '50 werd Maria in de Mariakapel in Montfoort in oude glorie hersteld en werden er nog processies gehouden. Zusters uit Montfoort liepen dan zo'n vijf kilometer vanuit Montfoort naar De Mariakapel op Achthoven in Montfoort.

Gerard Scholman (80), die het voortouw nam bij een grote opknapbeurt in 2019, weet zich dat nog te herinneren. Zelf ging hij er niet naar toe, maar de buurtkinderen wel. "Onderweg plukten ze madeliefjes voor Maria. Ze namen dan jampotjes mee. Daar werden ze ingezet. Die potjes stonden er soms maanden."

Wonder van genezing

Jan Slot (93), die de kapel bijna veertig jaar onderhield tot voor een paar jaren terug, vertelt hoe de nonnen na zo'n bijeenkomst bij zijn moeder op de koffie kwamen. Slot heeft veel liefde voor Maria. Dat komt omdat hij als 34/ 35-jarige erg ziek was, waarvan hij is genezen. Hij vertelt hoe hij in Lourdes geraakt werd, begon te huilen en zijn ziekte in een keer weg was. "Ik had onverklaarbare toevallen. De dokter had gezegd: 'Die jongen maakt het niet lang meer'. Nu ben ik er nog!" Zijn wonderlijke genezing was voor hem aanleiding om het helemaal anders te doen in het leven. Daarom verzorgde hij met liefde ruim veertig jaar de Mariakapel. "Ik heb alles voor haar over!" Scholman en Slot weten dat ook anderen haar verzorgden. "Vaak waren dat mensen die wat gemankeerd hadden. Die hadden Maria hadden aangesproken en een belofte gedaan." Beiden weten zich meneer Sterk uit De Meern te herinneren. "Hij had kanker en beloofde de kapel bij te houden als hij genezen zou. Hij heeft dat uiteindelijk heel wat jaartjes gedaan."

Herstel

Dat de kapel in 2019 weer helemaal in oude glorie is hersteld, vindt Slot geweldig. "Hij is de man hoor", zegt hij, verwijzend naar Gerard Scholman, die dat project trok en nog steeds actief de kapel onderhoudt. Zelf kon hij het door ouderdom en ziekte de laatste jaren niet meer goed doen, waardoor het langzamerhand in verval raakte. "Jan had er een plaat langs getimmerd en ijzerdraad om het hek recht te houden", aldus Scholman. "Als je zoiets ziet verpieteren, gaat me dat aan het hart. Dus, ben ik aan het regelen gegaan met buurjongens, hekkenbouwers en heel veel anderen. De voegen waren slecht, er zat mos op het hekwerk en het kapelletje was 20 centimeter omhoog gekomen." Nu het in volle glorie is hersteld, vraagt de 80-jarige zich af wat de toekomst zal brengen. "Het is nou in topconditie. We moeten zien hoe dat over 50 jaar is. Slot heeft nooit anders geweten dan dat de kapel er stond. "In 1937 was de kapel af."

Reminder

Hoe het kon dat Maria in de oorlogsjaren tot begin jaren '50 tijdelijk zwart was blijft voor beiden een mysterie. Scholman weet zich te herinneren dat het heel netjes was gedaan. "Op het rekje ervoor dat aluminium kleurig was, was geen drup geknoeid. Zouden de Duitsers het hebben gedaan of de mensen die niet meer geloofden?" Dat er ook gelovigen zijn die menen dat het Mariabeeld zwart werd, vanwege de duistere, negatieve energie in de wereld in die tijd, kan hij wel begrijpen. "We zullen er nooit achter komen." Hij rijdt er nog bijna dagelijks langs: "Ik vraag dan aan Maria of het goed mag gaan. Als ik terug kom, bedank ik haar." Ging hij de andere kant op dan vergat hij het wel eens. "In die zin is de Mariakapel ook een reminder voor dagelijks gebed."

Waar komt meimaand Mariamaand vandaan?

De naam van de maand gaat terug op de Romeinse moedergodin Maia. Zij staat voor vruchtbaarheid, ontluikend leven, liefde. Door de katholieke kerk werd zij aan de kant geschoven voor Maria, want de kerk moest niets van de oude heidense gebruiken hebben. Zo werd meimaand Mariamaand.

Cees Reichard / Sjoukje Dijkstra