Afbeelding
Aad Kuiper

Na de kerk naar de kroeg

Algemeen

Aad Kuiper

In de Recreatiebijlage van vorige week stond een artikeltje over kerken in de IJsselstreek en het vervolg zou eigenlijk een artikeltje over kroegen moeten zijn, maar … we beperken ons tot bierbrouwerijen in de IJsselstreek. We gaan van Bodegraven, via Gouda en Schoonhoven naar Oudewater. Maar eerst even een heel klein stukje geschiedenis.

De 'ontdekking' van het bier wordt toegeschreven aan de Sumeriërs, die ruim 5000 jaar geleden leefden in, zeg maar, wat nu Irak heet. Zij waren een van de eerste volken die zich hadden bekwaamd in de graanteelt. En daar vloeide dus ook het eerste bier. Daarvandaan kwam het al zo'n vier eeuwen geleden naar Europa en in onze contreien werd bijna zeker rond het begin van de jaartelling al bier gebrouwen. Dit was toen nog vooral voor eigen gebruik en het waren vooral vrouwen die brouwden. Maar in de vroege middeleeuwen begonnen ook kloosterlingen te brouwen om in hun levensonderhoud te voorzien, en in de tijd van Karel de Grote (rond 800) ontstonden al grotere brouwerijen. Langzamerhand kwam naast het thuis brouwen ook het zogenaamde koopbrouwen door ambachtslieden in gebruik en daarmee dus de commerciële bierbrouwerij.

De ontwikkeling van bier

Het bier dat de middeleeuwer dagelijks dronk bevatte nauwelijks alcohol en smaakte waarschijnlijk vrij zuur. Men dronk bier in plaats van water, menen velen, omdat dat toen uit sloten en grachten werd gehaald en veel bacteriën bevatte en zodoende kon leiden tot ziektes. Hoewel elders te lezen valt dat dit een fabeltje is: 'op enkele steden na was de waterkwaliteit in het algemeen voldoende en het werd dan ook zeker gedronken. Bier werd vooral gedronken omdat het voedzaam was, maar ook gewoon lekkerder. En veel keuze uit andere dranken had men nog niet'. Het aantal bierbrouwerijen steeg in deze tijd gestaag. Steden met meer dan 100 brouwerijen waren geen uitzondering, waaronder Gouda. In de talrijke kloosters en abdijen werd de kunst van het bierbrouwen steeds verder verfijnd. Waarschijnlijk ontstond ook daar het idee hop te gaan gebruiken, wat in een aantal opzichten beter was. Vanaf de vijftiende eeuw werd vrijwel uitsluitend nog maar hoppebier gebrouwen.

De grote en belangrijkste technologische ontwikkelingen in de bierbrouwerijen kwamen pas na ongeveer 1800: het pasteuriseren. In Tsjechië werd in die tijd een nieuwe biersoort uitgevonden; een bier dat we nu kennen onder de naam pils. Halverwege de jaren tachtig van de vorige eeuw vond opnieuw een nieuwe ontwikkeling plaats. De zogenaamde speciaalbieren uit België werden populair en het duurde niet lang voordat bestaande en nieuwe kleine brouwerijen ook in Nederland begonnen met het brouwen van speciaalbier. Zo ook in de IJsselstreek.

Bodegraven kent sinds 2004 Brouwerij de Molen met inmiddels wel zo'n 23 soorten bier die, zonder uitzondering, bijzondere namen dragen, zoals bijvoorbeeld 'Vuur & Vlam'. En men kan in het nabijgelegen Brouwcafé de Molen naast iets lekkers te drinken ook terecht voor een smakelijk hapje. Gouda telt een tweetal brouwerijen. Bunnik's Bierbrouwerij met een flink aantal lekkere soorten van Bunnik's Blondje via Bunnik's Brammetje tot en met Bunnik's Black. Stadsbrouwerij de Goudsche Leeuw bestaat feitelijk al sinds 1999 met weliswaar een tijdelijke drooglegging maar opnieuw opgestart in 2012. Ze hebben standaard zes bieren in het assortiment, maar steeds worden er weer soorten, soms tijdelijk, aan toegevoegd. Sinds 2014 is Schoonhoven ook weer een brouwerij rijk: Stadsbrouwerij Argentum. Zij hebben bijvoorbeeld Hooibier, met een vrij laag alcoholpercentage en een wat steviger Tripel.

Oudewaters bier

Uiteraard kende Oudewater vroeger ook heel wat brouwerijen. De namen van een aantal van die brouwerijen komen terug bij de bieren van Stadsbrouwerij Oudewater die sinds 2019 actief is. De bekendste is 't Swaert, maar ze hebben er inmiddels meer. Frans Verboom van Stadsbrouwerij Oudewater laat weten dat het sinds de aftrap prima liep met het bier, corona tijdelijk even roet in het eten gooide, maar dat het inmiddels weer aantrekt. Ze hebben kortgeleden van hun witbier, Het Witte Hert, en De Poort, hun tripel, een voorraadje laten maken, maar daar zijn ze nu alweer doorheen. "Het komt er binnenkort weer aan", belooft Frans. Na de 'lancering' van het 't Swaert bij Lumière liep het bier van de Stadsbrouwerij als een trein: "Bij Pracht aan de Gracht bijvoorbeeld. Ook daar liep het boven verwachting. En in de herfst hebben we aan een bokbierfestival in Woerden meegedaan met De Gekroonde Dissel. Al onze bieren zijn vernoemd naar voormalige brouwerijen uit Oudewater. En ze vinden allemaal gretig aftrek. Het is echt leuk om hiermee bezig te zijn."

Frans Verboom is zo sportief om ook zijn collega's van De Dorstige Geelbuik te noemen die Nog eentje dan! als blond bier in hun assortiment hebben en een IPA met de naam De Hopsnor. Marnix Vronik, die samen met zijn maten Jerry en Rick, collega's bij TeBi, De Dorstige geelbuik 'runnen' vertelt dat dit initiatief een uit de hand gelopen grap is, maar nu dus een serieuze hobby. "We zijn in 2019 begonnen met een brouwpakketje, waarmee je een liter of vijf maakt. Dat lukte zo goed dat we een vat van 30 liter hebben aangeschaft, maar we waren ook toen binnen no-time door onze voorraad heen. Toen zijn we met onze specials bij een grotere brouwerij terecht gekomen."

De Oudewaterse biertjes zijn o.a. te koop bij Mitra Oostendorp en Grandi Vini en staan in verschillende (eet)gelegenheden op de kaart. Terwijl Joia Brasserie Nog eentje dan! op de tap heeft, is dat voor Lumière 't Swaert. Proost!

Afbeelding
Afbeelding
Detail van de onderwijstentoonstelling in het Stadsmuseum.
Stadsmuseum opent nieuwe expositie 17 minuten geleden
Een volle zaal met veel belangstellenden op de 'publieke tribune'.
Raadsinformatieavond over 't Bakkershuis trekt volle zaal 2 uur geleden
Afbeelding
Oecumenische Paaswake 3 uur geleden
Team Puzzelpoezen.
Puzzelkampioenschap in Dorpshuis De Vaart 16 uur geleden
Afbeelding
Bianca Tettero en de ReadShop 17 uur geleden
Suzanne Pruijssers vertelt de vele aanwezigen over de Palliatieve zorg.
Zorg rondom levenseinde bespreekbaar maken 18 uur geleden
Afbeelding
Kruiswegviering 18 uur geleden
Afbeelding
Open Dag bij SVO met Christian Haasjes 19 uur geleden